Адабиёти точик
-
Ҳаёт ва эҷодиёти ҚОРИ РАҲМАТУЛЛОҲИ ВОЗЕҲ
ҚОРИ РАҲМАТУЛЛОҲИ ВОЗЕҲ Яке аз шоирони тавонои адабиёти нимаи дуюми асри XIX тоҷик Қорӣ Раҳматуллоҳи Возеҳ буда, соли 1818 дар шаҳри Бухоро дида ба дунё кушодааст. Возеҳ дар ибтидо дар дабиристони Қориён таҳсил намуда, баъди хатми таълимкадаи мазкур ба мадраса дохил мешавад. Яке аз устодони бонуфузи ӯ дар мадраса домулло…
Муфассалтар » -
Ҳаёт ва эҷодиёти ШАМСУДДИН ШОҲИН
ШАМСУДДИН ШОҲИН Шамсуддин Муҳаммад махдуми Шоҳин соли 1859 дар Бухоро, дар оилаи мулло Амони Хатлонӣ таввалуд шудааст. Мулло Амони Хатлонӣ дар овони ҷавонӣ барои илмомӯзӣ ба Самарқанд омада, баъди ду соли таҳсил азми Бухоро намуда, дар ин маркази илмию адабии Мовароуннаҳр мадрасаро хатм мекунад. Пас аз хатми мадраса Мулло Амон…
Муфассалтар » -
Ҳаёт ва эҷодиёти Абдулқодирхоҷа Савдо
САВДО Яке аз шоирони хушзавқи нимаи дуюми асри Х1Х-1-8 Абдулқодирхоҷа Савдо дар рушди адабиёти давр саҳми сазовор гузоштааст. Ӯ асосан шоири ғазалсаро буда, дар таҳаввули навъҳои адабии дигар низ ҳиссагузор аст. Абдулқодирхоҷаи Савдо дар Бухоро ба дунё омадааст ва санаи валодати ӯро миёнаи солҳои 1823-1825 муқаррар кардаанд. Тибқи шаҳодати Возеҳ…
Муфассалтар » - Фанни Адабиёт
Ҳаёт ва эҷодиёти АҲМАДИ ДОНИШ
АҲМАДИ ДОНИШ Нависандаи забардаст, шоир ва мутафаккир Аҳмад Махдуми Дониш, ки бо лақаби «Калла» ҳам шӯҳрат дорад, соли 1826 дар Бухоро таваллуд шудааст. Падари Аҳмад Мулло Мирносир ном дошта, аслан аз тумани Шофирком буда, баъдҳо барои таҳсил ба Бухоро омада муқимӣ шудааст. Падару модари Аҳмади Дониш аз аҳли фазл буданд.…
Муфассалтар » -
Ҳаёт ва эҷодиёти Мирзо Ҳабибуллоҳ (ҚООНИ)
ҚООНИ Адиби тавоно Мирзо Ҳабибуллоҳ мутахаллис ба Қоонӣ 20-уми октябри соли 1808 дар шаҳри Шероз ба дунё омадааст. Падари ӯ Мирзо Муҳаммад Алӣ худ шоир буда, бо тахаллуси Гулшан шеър мегуфтааст. Гулшан аслан аз Кирмоншоҳон буда, баътар ба Шероз меояд. Дар овони мактабхонии Коонӣ падараш аз олам гузаштааст. Қоонӣ баъдтар…
Муфассалтар » - Фанни Адабиёт
Ҳаёт ва эҷодиёти Муҳаммадшарифи Гулханӣ
ГУЛХАНИ Адиби зуллисонайн, шоир ва нависанда Муҳаммадшарифи Гулханӣ дар таърихи адабиёти тоҷик ҳам дар шаклҳои гуногуни назм ва ҳам дар наср мавқеи намоён дорад. Номи адиб Муҳаммадшариф ва тахаллуси адабии ӯ «Гулханӣ» буда, дар ин бора Фазлии Намангонӣ дар «Маҷмӯаи шоирон» мегӯяд: Хушо, Гулханӣ шоири пурфан аст, Чӣ гулхан, ки…
Муфассалтар » -
Ҳаёт ва эҷодиёти ҶУНАЙДУЛЛОҲИ ҲОЗИҚ
ҶУНАЙДУЛЛОҲИ ҲОЗИҚ Яке аз шоирони тавонои асри XIX Ҷунайдуллоҳ ибни Исломшайх Ҳозиқ буда, доир ба ному насаби хеш дар достони «Юсуф ва Зулайхо» мегӯяд: Ҳамин «Ҳозиқ» тахаллус дораму ном, Ҷунайдуллоҳи ибни Шайхислом. Инчунин Абдулкарим Фазлии Намангонӣ («Маҷмӯат-уш-шуаро») низ чунин таъкид кардааст: Ҷунайд он ҳакими билоди сухан, Ки шаҳри Ҳирот аст…
Муфассалтар » -
АДАБИЁТИ АСРИ XVIII ВА НИМАИ АВВАЛИ АСРИ XIX
Вазъияти сиёсии Осиёи Миёна Вазъияти сиёсию таърихӣ ва иҷтимоии Осиёи Миёна дар нимаи дуюми асри XVIII ва оғози асри XIX басо сангину мураккаб гардида, ин ҳолат ҳанӯз аз аҳди Абдулазизхони Аштархонӣ (1645-1680) ва Субҳонқулихон (1680-1702) шурӯъ шуда буд. Убайдуллоҳхон (1702-1711) кӯшиши пешгирӣ намудани онро карда бошад ҳам, натиҷа надод ва…
Муфассалтар » - Фанни Адабиёт
Ҳаёт ва эҷодиёти Бедили Деҳлавӣ
БЕДИЛИ ДЕҲЛАВИ Бедил, маро ҳарзасароӣ шон нест, Мадҳи миру ситоиши султон нест. Ҳаёт ва эцодиёти Бедили Деҳлавӣ Бузургтарин шоир, мутафаккир ва нависандаи забардаст Мирзо Абдулқодири Бедил, яке аз он эҷодкоронест, ки на танҳо ба адабиёти давр балки ба ҷараёни минбаъдаи таърихи адабиёт низ ҳамаҷониба таъсир расонидааст. Бедили Деҳлавӣ соли 1644…
Муфассалтар » -
Андарзҳо Аз «Гулистон»-и Саъдӣ
Мол аз баҳри осоиши умр аст, на умр аз баҳри гирдкардани мол! Оқилеро пурсиданд, ки некбахт кисту бадбахтӣ чист?Гуфт: Некбахт он, ки хўрду кишт ва бадбахт он, кимурду ҳишт Макун намоз бар он ҳеҷ кас, ки ҳеҷ накард,Ки умр дар сари таҳсили мол карду нахўрд! Ду кас ранҷи беҳуда бурданду…
Муфассалтар » -
Дар бораи: Мирзо Турсунзода
Ба хотири шоири бузург, ки роҳи моро дар адабиёт бо нури илҳом ва эъҷози сухан мунаввар кардааст, сари таъзим фуруд меорам. Ч. Айтматов Мирзо Турсунзода соли 1911 дар оилаи устои сангтарош, чармгару чармдӯз -Турсун таваллуд ёфтааст. Таваллуди Мирзо барои усто Турсун беҳад хурсандӣ овард. Ӯ писари ягонаи падар буд. Маҳаллаи…
Муфассалтар » -
Мир Сайид Алии Хамадони Дар Шинохти Анри Корбэн Султонов С. А.
Боиси хушбахтист, ки аксар мутафаккирони адабиёту фалсафаи классики форсу тоҷик шуҳрати ҷаҳонӣ доранд. Абубакри Розию Форобӣ, Ибни Синою Берунӣ, Носири Хусраву Мавлонои Рум ва даҳҳо нафарони дигар дар тамоми гӯшаю канори олам соҳиби мақому мартабаи хосанд. Хусусан, дар Фаронса шуҳрати мутафаккирони олами ислом, ки қисмати зиёдашон аз насли форсу тоҷиканд,…
Муфассалтар » -
Каломи хикмату маърифат дар рисолаи «Минхоч-Ул-Орифин»-И Мирсайид Алии Хамадони
Каломи ҳикмату маърифат дар рисолаи «Минҳоҷ-Ул-Орифин»-И Мирсайид Алии Ҳамадонӣ Мирсайид Алии Ҳамадонӣ баҳри татбиқи қуръон, «Эй Расули ман, мардумро ба сӯи Худои худ бо ҳикмат ва мавъизаи некӯ даъват кун ва бо беҳтарин роҳи даъват бо онон мунозира кун» (қуръон, сураи Наҳл, ояти 125) пандҳои Пайғамбари ислом Муҳаммадро (с) дар…
Муфассалтар » -
Ривояте дар бораи дехаи Сангпар
Ба қавли ровиёни рӯзгордида таърихи пайдоиши деҳаи Сангпар, ки дар тарафи шимоли шаҳри Кӯлоб вокеъ гардидааст чунин аст. Зоирон ҳангоми ба наздики маконе, ки ҳоло деҳа қарор гирифтааст, расида аввалан аз аспҳои худ фаромада, суйи шаҳр равон мегардидаанд. Бо мақсади он ки дар роҳ ягон сухани ношоям ба забон нагиранд…
Муфассалтар » -
Ривоят дар бораи дехаи Тудакавш
Дар қисми шарқии шаҳри Кӯлоб канорест, ки деҳае бо номи Тудакавш арзи вуҷуд мекунад. Пайдоиши деҳа мувофиқи нақли мардони солхурда ва кӯҳансол чунин аст. қисми зиёди ихлосмандони Алии Хамадонӣ аз мамолики шарқу ҷануб тавасути ҳамин мавзеъ вориди шаҳри Кӯлоб шуда, ба зиёрати бузургвор мушарраф мегардиданд. Ба ин мақон расидан замон аз рӯи…
Муфассалтар » -
Тахкикоти академик оид ба таърихи сиёсии Хисори Шодмон дар асрхои XV-XVII
Академик Аҳрор Мухторов бо усулҳои зиёд дар Ҳисори Шодмон таҳқиқот бурдааст. Таърихи мулки Ҳисор бо таърихи дигар мулкҳои Осиёи Миёна, алалхусус Бухоро иртиботи мустақим ва қавӣ дорад, инро академик Аҳрор Мухторов ба инобат гирифта, дар он ҷо таҳқиқотҳо зиёд гузаронидааст. Аз ин лиҳоз соли 1969 китобчаи нахустини худро дар бораи…
Муфассалтар » -
Шахсияти академик Аҳрор Мухторов ҳамчун муаррих
Академик Аҳрор Мухторов 5-ноябри соли 1924 дар шаҳри Уротеппа (ҳозира шаҳри Истаравшан ) ба дунё омадааст. Солҳои 1941-1945 ба Ҷанги Бузуриги Ватаниӣ рафта дар озод кардани Украина Полша ,Чехославакия ва Германия иштирок карда аст . У солҳои 1939-1941 аввал донишҷӯи факултаи коргарӣ, баъд донишҷӯи институти муаллимии Душанбе гардид, соли 1942…
Муфассалтар » -
Ғаффор Мирзо
Ғаффор Мирзо (1929-2006) «Ман аз падару модар хеле хурд сағир монда будам. Ҳокимияти Советӣ маро дар қатори ҳазорон ятимони дигар аз марг раҳонид ва бинобар ин нахустин ҳиссиёте, ки дар дили кудаконаи ман пайдо шуд, нашъунамо кард, ҳиссиёти беканори ташаккур ва миннатдорӣ ба наҷотбахши ман аст. Ин ҳиссиёт баъд аз…
Муфассалтар » -
Абдумалик Баҳори
Абдумалик Баҳори (соли таваллуд 1927) «Ман баробари адабиёти бадеӣ аз хурдӣ мусиқиро дӯст медоштам, дутору гижжаку дойра менавохтам. Орзуям, композитор шудан буд. Бо ҳамин мақсад, баробари мактаби миёна дар омӯзишгоҳи мусиқӣ низ таҳсили илм мекардам, ҳатто узви оркестри симфонӣ будам. Вале соли 1941 Ҷанги Бузурги Ватанӣ сар шуду роҳи ҳаёти…
Муфассалтар » -
Гулназар Келди
Гулназар Келди (соли таваллуд 1945) «Ҳар як асар барои офарандааш мисли фарзанди ҷиғарбанд азиз аст. Зеро он дар натиҷаи ранҷ кашиданҳо, бедорхобии шабҳо, кам кардани нури чашми бино эҷод мешавад». Ба ҳамин маънӣ Иқбол мегӯяд: Барги гул рангин зи мазмуни ман аст, Мисраи ман, қатраи хуни ман аст. Боз, иншои…
Муфассалтар » -
Мирсаид Миршакар (1912-1993)
Мирсаид Миршакар (1912-1993) «Ман дар Боми Ҷаҳон ба дунё омадам. Боми Ҷаҳон! Ҳангоме ки мо ин суханро ба забон мегирем, кадом як Боми афсонавиро дар назар надорем. Оре, Боми Ҷаҳони ҳақиқӣ вуҷуд дорад, он на дар паси куҳи Қоф, балки дар Тоҷикистони соҳибистиқпол аст. Дар ҳудуди Вилояти Автономии Бадахшони Куҳӣ…
Муфассалтар » -
Фотеҳ Ниёзӣ
Адиби муборизу ватанпарвар дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945) ҳам бо қалам ва ҳам бо тиру туфанг алайҳи душман — фашистони хунхор ба по хест, ҷангиду ҷангид. Ниҳоят дастболо шуд, шахди галабаро чашид. Бо ордену медалҳои ҷангӣ ба Тоҷикистони азиз, ҳамчун номаш, фотеҳ баргашт. Фотеҳ Ниёзӣ бо як ифтихору сарбаландӣ…
Муфассалтар » -
Халилуллоҳи Халили
Халилуллоҳи Халили (1913 -1988) Халилуллоҳи Халилӣ яке аз шоирони тавонои асрии ХХ-и Афғонистон ба шумор меравад. Ӯ ҳамзабони мост. Шоир соли 1913 дар шаҳри Кобул ба дунё омад. Фарҳангу адаб омухт ва дар ин ҷода марди фозил ғашт. Асарҳои таърихй, адабиётшиносии у дар ҳаллу фасли масоили иҷтимоию фарҳангӣ арзиши бузург…
Муфассалтар » -
Эраҷ Мирзо
ЭРАҶ МИРЗО (1874-1926) Эраҷ Мирзо адиби бузурги Эронзамин аст. Ӯ дар Табрез соли 1874 чашм ба дунё кушод. Бобоёни ӯ шоҳони қоҷорӣ буданд. Вале ҳаргиз аз гузаштагони худ намеболид ва зиндагии фақирона дошт. Эраҷ Мирзо чунон марди фурутан ва хоксоре буд, ки ҳатто шоир будани хешро инкор ҳам мекард. Адиб…
Муфассалтар » -
Мирзо Турсунзода (1911 — 1977)
Мирзо Турсунзода (1911 — 1977) Касе, к-ӯ боварии халқро арзанда мегардад, Ба ҳар кас дӯстрӯ, ҳар хонаро зебанда мегардад. Мирзо Турсунзода яке аз бузургтарин адибони асри XX эътироф шуда, бо шоҳасарҳои ҷовидонааш дар байни халқҳои дунё шуҳрати хоса дорад. Ӯ соли 1911 дар деҳаи зебои Қаротоғи ноҳияи Шаҳринав чашм ба…
Муфассалтар » -
Қаҳрамони Халқи Тоҷик — Темурмалик
ҚАЛЪАИ ОБӢ ВА КИШТИИ САРПУШИДА Шаҳри Хуҷанд монанди чандин шаҳрҳо ва районҳои дигари Мовароуннаҳр ва Хуросон дар ҳуҷуми Чингиз ба ҳоли худ гузошта шуда буд. Дар он ҷо аз тарафи султон Муҳаммад дастаи аскарони муҳофиз гузошта нашуда буд. Аҳолии он ҷо ҳам монанди аҳолии дигар ҷойҳои мамлакати султон ба дасти…
Муфассалтар » -
Абулфазли Майбадӣ
Абулфазли Майбадӣ (Ваф. 1155) Абулфазл Рашидидцини Майбадӣ дар нимаи дувуми асри XI таваллуд ёфтааст. «Ӯ аз хурдӣ ба хондан шавқу завқ дошт ва пайваста ба омӯхтани илмҳои маъмули замонааш саъю талош мекард. Махсусан, илмҳои калом, ҳадис, фиқҳро дар назди донишмандони соҳибном ба хубӣ аз худ намуд. Пасон ба Бағдод рафта,…
Муфассалтар » -
Бадриддин Ҳилоли (1470-1529)
Бадриддин Ҳилоли (1470-1529) Моро ба ҷафо кушта пушаймон шуда бошӣ? Хуни дили мо рехта ҳайрон шуда бошӣ? Ҳилолй Шаб торику зулмотӣ буд. Барои мардуми Ҳирот ин шаб, яъне шаби ҷумъаи соли 1529 як умр шаби бехосият хоҳад монд. Дору гир, доду фарёд, гиряю лобаи кӯдакону занон хомушии шабро халалдор мекард.…
Муфассалтар » -
Камолиддин Бинои (1453-1512)
Камолиддин Бинои (1453-1512) «Мавлоно Биноӣ аз табақаи миёна аст. Ҷои таваллудаш шаҳри Ҳирот мебошад. Қобилияти ӯ багоят зиёд аст. Аввал ба таҳсил маилгул шуд. Дар ин соҳа рушди тамом ҳосил намуд, ба хат ишқ пайдо намуд, ба андак фурсат хеле хушхат гардид. Ба мусиқӣ майл намуд, зуд омӯхт ва оид…
Муфассалтар » -
Маълумоти умумӣ дар бораи маҷоз, ташбеҳ ва тавсиф
Барои он, ки асари бадеиро аниқтар дарк кунед, аз нозукиҳои он огоҳ бошед, бояд моҳияти санъатҳои маҷоз, ташбеҳ ва тавсифро донед, аз худ намоед. Маҷоз. Равшан аст, ки аксарияти калимаю ибораҳо ба ғайри маънои аслӣ боз маънои маҷозӣ низ доранд. Яъне духӯра ҳастанд. Аз ин хотир дар грамматикаи забони тоҷикӣ…
Муфассалтар »
- 1
- 2