Фанни Экология
-
Мухофизати хок ва каъри он
Усулҳои ҳифзи хок аз ифлошавӣ Усулҳои асосии ҳифзи хок аз ифлосшавӣ: ҳифзи хок аз эрозияи хок ва бод; ташкили киштгардон ва системаи коркард бо мақсади баланд бардоштани ҳосилнокии он; тчорабиниҳои мелиоративӣ, ки барои мубориза бо шӯршавӣ ва ботлоқшавии хок равона шудааст; рекултиватсияи қабати авйроншудаи хок; ҳифзи хок аз ифлосшавӣ ва…
Муфассалтар » -
Хифзи гидросфера аз ифлосшави
Усулҳои муҳофизати обҳои рӯизаминӣ Обҳои рӯизаминиро аз олудашавӣ, ифлосшавӣ ва камшавӣ бояд муҳофизат кард. Барои ин чораҷӯиҳо карда шаванд, то ки ба обанбору дарёҳо афтодани партовҳои сохтмонӣ, ҷинсҳои сахт ва дигар ашёҳои бегона, ки ба сифати об, шароити зисти моҳиҳо ва фароғати одамон таъсири манфӣ мерасонанд, пешгирӣ карда шавад. Барои…
Муфассалтар » -
Мухофизати хавзаи хавои аз ифлосшави
Усулҳои тозакунии ҳавзаи ҳавоӣ Ҳифзи ҳавзаи ҳавоӣ аз ифлолсиҳои антропогенӣ бо роҳи экологизатсияи равандҳои технологӣ, тозакунии ихроҷи газ аз омехтаҳои зарарнок, паҳншавии ихроҷи газҳо ба атмосфера, барпо намудани минтақаҳои санитариву муҳофизавӣ, корҳои меъмориву банақшагирӣ ба амал меояд. Экологизатсияи равандҳои технологӣ яке аз чораҷӯиҳои самараноки ҳифзи ҳавзаи ҳавоӣ аз ифлосиҳо мебошад.…
Муфассалтар » -
Бамеъёроварии сифати мухити атроф
Меъёрҳои санитарию гигенӣ Усули ба меъёроварии сифати муҳити зист асоси ҳамаи чорабиниҳои ҳифзи табиат ба шумор меравад, ки мустаҳкамкунии меъёрҳои таъсири инсон ба муҳити зист ё сифати муҳити зитро дарбар мегирад. Риояи меъёрҳои экологӣ бехатарии экологии аҳолӣ нигоҳдории фонди ирсии инсон, наботот, истифодабарии оқилонаи захираҳои табииро таъмин менамояд. Қайд намудан…
Муфассалтар » -
Асосхои экологии хифзи мухити зист
Принсипҳои асосии ҳифзи табиат Илми экологии муосир собит намудааст, ки биота rобилияти танзимкунии муҳити табиии атрофро дорад ва онро ба ҳолати аввалааш меорад. Лекин ин имконияти биота ҳадди муайян дорад. Rисми табиии маҳфузмонда дигаргуниҳои аз xониби инсон воридшударо xуброн менамояд, вале ин xуброн барои ба ҳолати аввала овардани муҳити табиӣ…
Муфассалтар » -
Намудхои махсус ва фавкулодаи таъсирот ба биосфера
Партовҳои истеҳсолот ва истеъмол Ба қатори намудхои махсуси таъсироти антропогенӣ ба биосфера ифлосшавии мухит бо партовхои хатарнок, таъсироти овозӣ, ифлосшавии биологӣ, таъсири майдонҳои электромагнити ва гайра ворид мешаванд. Айни замон яке аз масъалаҳои ҳалталаби экологӣ ифлосшавии муҳити атроф бо партовҳои истеҳсолот ва истеъмол хисоб меёбад. Партовҳо ва боқимондаҳои коркарди истеҳсолот,…
Муфассалтар » -
Таъсироти антропогени ба олами наботот ва хайвонот
Ҳолат ва амалиёти мeътадии биосфера бе таъмини муҳити созгори зист барои ҳамаи биосистемаҳо буда наметавонад. Талафоти чунин гуногунрангӣ на танҳо беҳбуди инсон, балки мавҷудияти онро зери хатар мегузорад. Дар тули 30-40 соли охир суръати камшавии гуногунии биологӣ дар сатҳи ирсӣ, намудӣ ва экосистемавӣ якбора зиёд шуда истодааст. Суръати нобудшавии намудҳои…
Муфассалтар » -
Таъсири антропогени ба хок ва каъри замин
Намудҳои асосии таъсири антропогенӣ ба хок Таъсири инсон ба литосфера айни замон ба ҳадуҳудуд наздик шудаистодааст, ки гузариш аз он қариб дар тамоми сатҳи қишри Замин раванди барнагардандаро эҷод менамояд. Дар раванди дигаргуншавии литосфера аз қаърҳо миқдори бениҳоят зиёди канданиҳои фоиданок бароварда мешавад, масоҳати калони заминҳо кишт мешавад, заминҳои бисёр…
Муфассалтар » -
Таъсироти антропогени ба гидросфер
Намудҳо ва манбаъҳои ифлосшавии иншоотҳои обӣ Зеро мафҳуми ифлосшавии иншоотҳои обӣ камшавии вазифаҳои биосферии онҳо ва аҳамияти экологӣ дар натиҷаи воридшавии моддаҳои ифлоскунанда дар назар дошта мешавад. Ифлосшавии обҳо дар дигаргуншавии хусусиятҳои физикӣ ва оргонолептикӣ, яъне кам шудани шаффофият, дигар шудани ранг, буй, таъм, зиёдшавии намакҳо, металлҳои вазнин, пайдо шудани…
Муфассалтар » -
Таъсироти антропогени ба атмосфера
Ифлосшавии ҳавои атмосферӣ Барои тамоми маҷудоти Заамин аҳамияти ҳавои атмосферӣ калон аст: инсон бе ғизо панҷ рӯз тоқат карда метавонад, вале бе ҳаво танҳо панҷ дақиқа истода метавонад. Ҳаво бояд то ҳадди муайян тоза боша два ифлосии аз меъёр зиёд барои саломатӣ хатарнок аст. Ҳавои атмосферӣ вазифаи мураккабу муҳофизавии экологиро…
Муфассалтар » -
Эколгяи инсон ва экологияи ичтимои
Инсон ҳамчун инфироди биоиштимоӣ Инсон зинаи баланди рушди организмҳои зиндаи Замин буда, бо дигар шаклҳои ҳаёт алоқаи ирсӣ дорад, ваъле аз онҳо бо он фарқ мекунад, ки ӯ олами меҳнат месозад, нутқ ва шуур, фаъолияти эҷодӣ ва тақомули ӯҳамчун инфиранд антрогенет номида мешавад. Қувваи ҳаракатдиҳии антропогенез омилҳои биологӣ ва иҷтимоӣҳастанд.…
Муфассалтар » -
Замин ва атмосфера
Замин ва мухити ихотакунандаи он дар тули 4,7 млрд сол дар натичаи рушди эволютсионии тамоми системаи Офтоб хамчун кисмати Коинот ташкил ёфтааст. Сайёраи мо кувваро аз Офтоб, ки дар шакли шуои электромагнити сатхи заминро дастрас мешавад, мегирад. Мачрои бузургии гарми аз каъри Замин пайдо мешавад. Замин сохти нохамвор дошта, аз…
Муфассалтар » -
Экологияи омилхо
1. Робитахои гизои ( трофики), топики, форики ва фабрикави Таксимоти токчахои экологии байни намудхо аз хисоби мутобикати намудхои гуногун ба чои зист, гизои ва вакти гуногуни истифодаи танхо як чои зист ба амал меояд. Ходисаи чудошавии экологии намудхои монанд принсипи истиснои ракобати ё пинсипи Гаузе номида мешавад, ки он чунин…
Муфассалтар » -
Экологияи иттиходхои (оила) биотики
Биосеноз Биосеноз ё оилаи биотикӣ — системаи организмҳо мебошад, ки аз наботот, ҳайвонот ва микроорганизмҳо иборат аст. Қисми набототии биосеноз — фитосеноз, ҳайвонотӣ — зоосеноз, микробӣ — микробиосеноз номида мешавад. Дар пайвастагӣ — биосеноз ва биотоп биогеосенозро ташкил мекунанд, ки сатҳи баланди ташкилотро дорост. Экосистемаҳо иттиҳоди биотикии ҳаҷмаш гуногун —…
Муфассалтар » -
Экалогияи популятсиони
ТАВСИФИ ПАПУЛЯТСИЯҲО. Намуд ҷамъи фардиятҳо буда, шабеҳияти модарзодии хислатҳои гуногунро доро мебошад, бо пайдоиши насли пурсамар қобилияти пайвандшавиро дорад ва дар табиат мавқеъи муайяни фазоро ишғол менамояд. Папулятсия- муштаракии намуди яке аз ҳамҷинсон, ки қобилияти худтаҷдидкунӣ дорад ва муддати дурудароз дар минтақаи муайян вуҷуд дорад. Ареал- минтақаи паҳншавӣ ё фазое…
Муфассалтар » -
Системахои Экологи
Тавсифи мухтасари биотаи Замин Флора – ҳамаи организмҳои рӯяндаи Замин ё минтақаи муайяни саёра. Фауна — ҳамаи организмҳои зинда. Флора ва фаунаи Замин дар якҷоягӣ биота номида мешаванд. Айни замон дар рӯи Замин қариб 2,5 млн намуди организмҳои зинда вуҷуд дорад, ки ба организмҳои беҳуҷайра ( вирус ва фагаҳо) ва…
Муфассалтар » -
Омилхои экологи
1.Таснифи омилҳои экологӣ. Омилҳои экологӣ шароит ва унсурҳои муайяни муҳит. ки ба организм таъсири махсус мерасонанд. Омилҳои экологӣ ба се гурӯҳ—абиотикӣ, биотикӣ ва антропогенӣ ҷудо мешаванд. Омилҳои абиотикӣ қисматҳои табиати ғайри зинда таъсир мебошанд, ки ба ҳайёт ва паҳншавии организми зинда таъсир мерасонад. Онҳо физикӣ,химиявӣ ва эдофики мешавнд. Ба омилҳои…
Муфассалтар » -
Мафхумхои асосии экология
Моҳияти материяи зинда. Маълумоти илмии муосири экологияи( биология ) эволютсионӣ собит менамояд, ки ҳаёт дар рӯи Замин беш аз 3 млрд сол вуҷуд дорад. Ҷонибдорони креасионизм ё фарзияҳои офариниши дунё ва инсон аз ҷониби Офаридгор тасдиқ менамоянд, ки ҳаёт дар рӯи Замин якчанд ҳазор сол вуҷуд дорад. Тибқи тадқиқоти палеонтологҳо…
Муфассалтар » -
Пайдоиш, таърихи инкишоф,максад ва вазифаи экология
Мафҳуми экология, фанни омӯзиш, вазифахо. Экология- илм дар бораи муносибатҳои байниҳамдигарии организмҳои зинда бо муҳити зисти онҳо. Он қисми таркибии илми биологӣ буда, бо фанҳои кимиё, физика, геология, хокшиносӣ, математика ва дигар фанҳои дақиқ робитаи зиҷ дорад. Нахустин бор мафҳуми « Экология »-ро олими олмонӣ Э. Геккель ворид намудааст, ки…
Муфассалтар » -
Муҳимтарин омилҳои экологии абиоти ва мутобиқшавии организм ба онҳо
Дар ҳар муҳити зисти муайян маҷмӯъи омилҳои абиотй ба организм таъсир мерасонанд. Омилҳои абиотӣ дар ҳар се муҳити асосии зисти организмҳо (дар об, хок ва хушкй ) ё ки дар дутоаш вазифаи муҳимро иҷро мекунанд. Барои ҳамин ҳар як омили муҳимтарини абиотиро дар алоҳидагй дида мебароем. Рӯшноӣ яке аз омилҳои…
Муфассалтар » -
Муноқишаҳои ҳарби ва таъсири онҳо ба муҳити атроф
Оқибати экологии моҷароҳои калони ядроӣ Назариявӣ муайян карда шудааст, ки таркиши бомбаи термоядроии тавоноиаш 1 мегатон (тахминан 65 маротиба аз тавоноии бомбаи дар Хиросима соли 1945 партофташуда пурқувваттар аст) ба болои шаҳри аҳолиаш 1 млн. партофта шавад, ба оқибатҳои нохуш оварда мерасонад. Танҳо аз ҳисоби зарбаи мавҷӣ, шуопошиҳои гармӣ ва…
Муфассалтар » -
Системаҳои ҳифзи муҳити зист ва идоракунии истифодаи сарватҳои табии
Барои ҳифз намудани муҳити зист ва истифодаи захираҳои табий дар замони муосир бе тартиби мунтазам, гайриимкон аст. Тартиби ҳифзи муҳити зист ва идоракунии истифодаи сарватҳои табиӣ оҳиста оҳиста дар як қатор мамлакатҳо, аз он ҷумла, дар ҶТ босуръат ташаккул ёфта истодааст. Дар ҳолати кунуни як қатор воситаҳои хос ва омилҳоеро…
Муфассалтар » -
Эклогияи шаҳр ва чорабиниҳои ҳифзи он
Дар замони муосир қисми зиёди аҳолии ҷаҳон дар шаҳрҳо зиндаги мекунад. Қонуниятхои муносибати одамонро бо муҳити шаҳри илме омӯзиши худ қарор додааст, ки онро экологияи шаҳр меноманд. Урбонизатсия (афзуншавии аҳолии шаҳр) Шаҳрҳои аввалин тахминан 8000 сол пеш дар соҳили дарёҳои Тигра ва Евфрат, баъдтар дар соҳилҳои дарёи Нил пайдо шудаанд.…
Муфассалтар » -
Усулҳо ва муносибат ба партовҳои калонҳаҷм
Коркарди партовқои сахти маишӣ Масъалаи коркарди партовҳои сахти маишӣ (ПСМ) ва олудашавии шаҳрҳо, бахусус шаҳрҳои калони аҳолиашон бештар аз 1 млн. одам хеле мураккаб аст. Мисол, дар Москва (аҳолиаш зиёда 10 млн.) ҳар сол 2,5 млн. т партовҳо (ПСМ) ҳосил мешаванд, ки ба ҳар сари аҳолии он тахминан то 200кг…
Муфассалтар » -
Роҳҳои ҳалли масъалаҳои экологи
Қонунҳои муносибати байниҳамдигарии одам-табиат Дар раванди таърихй алоқаи байни табиат ва одам, дар як вақт ба тағйирёбии табиат ва шаклҳои хоҷагидорй оварда мерасонад. Шаклҳои хоҷагидорӣ ба туфайли мушкилиҳои дар табиат боқимонда тагйир меёбанд, ки дар навбати худ таассурҳои пайдарҳамеро дар табиат ба вуҷуд меоранд. Ин алоқаи доимии баръакс, номи қонуни…
Муфассалтар » -
Таъсири фаъолияти хоҷагидории соҳаи кишоварзи ба табиат
Хоҷагии кишоварзӣ ҳамчун сарчашмаи захираҳби маҳсулотӣ Одамон дар рафти хоҷагидории худ захираҳои замин, об, растанӣ, ҳайвонот ва энергияро истифода бурда худро бо ғизо таъмин карда, назар ба дигар фаъолиятҳои худ ба табиат беигтар таъсир мерасонад. Солҳои 90-уми асри XX ҳар рӯз дар олам 250 ҳазор нафар одам ба дунё меомад,…
Муфассалтар » -
Таъсири фаъолияти одам ба растаниҳо
Аҳамияти растаниҳо дар табиат ва ҳаёти одамон Растаниҳо ҳамчун истеҳсолкунандаҳои модцаҳои узвӣ ба туфайли хусусияти фотосинтезкуниашон асоси саодат ва инкишофи ҳаёт дар рӯи Замин ба ҳисоб мераванд. Ҷараёни фотосинтез дар сайёраи Замин доимо амалӣ мешавад, барои ҳамин самараи он бениҳоят калон аст. Дар раванди фотосинтез растаниҳои сабз аз моддаҳои содцаи…
Муфассалтар » -
Таъсири фаъолияти одам ба гидросфера
Маълумоти асосӣ оиди гидросфера Гидросфера гуфта маҷмӯи тамоми обҳои сайёраи Замин, қитъавй (чуқуриҳо, хокҳо, болоизаминӣ), уқёнусй, атмосферавиро меноманд. Ҳамчун қабати обии махсуси Замин дар ин ҷо маҳз обҳои қитъавӣ ва уқёнусиро дида мебароем. Ба туфайли серҳаракатии худ об дар тамоми ҷузъҳои табиат мушоҳида мешавад. Об дар намуди буғ ва абрҳо…
Муфассалтар » -
Таъсири фаъолияти инсон ба ҳавои атмосфера
Сохтор ва таркиби атмосфера Атмосфера қабати газии сайёраи Замин буда, аз омехтаи газҳои гуногун, буғи об ва зарачаҳои гард иборат мебошад. Ба воситаи атмосфера байни Замин ва кайҳон мубодилаи моддаҳо амалй мешавад. Замин аз кайҳон заррачаҳои кайҳонӣ ва маводи метеоритҳоро гирифта, газҳои сабук гидроген ва гелиро таҳвил медиҳад. Аз атмосфераи…
Муфассалтар » -
Системаҳои экологи
Мафҳуми умумии системаҳои экологӣ Организмҳои зинда ва омилҳои абиотии муҳит бевосита ба ҳам алоқаманд буда, дар таъсири мутақобилии доимӣ қарор доранд. Ҳар як биосистемаи тамоми ҷамоаҳои биотикии дар китъаҳои додашуда якҷоя амал карда, ба омилҳои табиӣётии муҳит тавре ба ҳам таъсир мерасонанд, ки интиқоли энергия дар байни қисмҳои зинда ва…
Муфассалтар »
- 1
- 2