Фанни Ботаника
Бехтарин мавзухои точики аз фанни Ботаника бо забони точики ва формати Ворд.
-
Бофтаи хосилкунанда(Меристема)
Бофта- ин маҷмӯи ҳуҷайраҳое мебошад, ки сохт ва пайдоиши якхела дошта, як вазифаи муайянро иҷро мекунанд. Танаи растании дараҷаи олӣ зиёда аз сад хел ҳуҷайраҳоро дар бар мегирад. Мафҳум дар бораи бофта – ҳамчун гурӯҳи ҳуҷайраҳои якхела аввалин бор дар корҳои Малпигӣ ва Грю омадааст. Мафҳуми бофтаро аввалин бор Н.…
Муфассалтар » -
Асосхои илмии ботаника
Муқаддимаи фан. Асосҳои илмии ботаника Нақша: Замина ва пайдоиши илмии фан.Алоқамандии фан бо дигар илмҳо.Роли ботаника дар пешбарии илмҳои кишоварзӣ.Тараққиёбии ин фан дар пешрафти Тоҷикистон ва аҳамияти он. Ботаника аз калимаи лотинии «ботанэ» гирифта шуда, маънояш сабза алаф гиёҳ мебошад. Ин илм аз замонҳои қадим арзи вуҷуд дошта, ба туфайли…
Муфассалтар » -
Омили антропогени
Таъсири одам ба растанй аз замонҳои қадим сар шуда, ҳоло дар миқьёси васеь давом карда истодааст. Муҳити атрофро ифлос кардани корхонаҳои саноатй, мелиоратцияи заминҳои ботлоқй дар минтақаи ғаирисиёҳзамин ва дигар фао-лияти одам боиси кам шудан ва ҳатто тамоман барҳам хурдани ҳудуди паҳншавии як растанй ё васеъ гардидани ҳудуди паҳншавии дигар…
Муфассалтар » -
Омилхои биотики
Ба растанӣ натанҳо омилҳои табиати ғайри зинда, балки организмҳои зиндаҳам таъсир мераасонад. Микро организмҳо, ҳайвонот, одам ва растанӣ ба ҳамдигар таъсир мерасонанд. Таъсири одам ба олами наботот ҳаматарафа мебошад, ки онро ҳамчун омили антропогенӣ, дида баромадан лозим меояд. Дар ҳаётӣ растани микроорганизмҳои, ки дар хок ҷойгиранд, роли калон мебозанд. Дар…
Муфассалтар » -
Омилхои абиотики
Роли омилҳои иқлим. Дар ҳаёти растанӣ равшанӣ роли муҳим мебозад. Дар киштзорҳои ғавс камқувват шудани пояҳои ғалладона боиси ба рeи замин хобидани растанӣ мегардад. Ин бештар ба нарасидани равшанӣ вобастааст. Равшанӣ ба растанӣ на танҳо дар процессҳои физиологӣ ба инкишофу сабзиши он таъсир мерасонад . Fайр аз ин равшанӣ ба…
Муфассалтар » -
Тухм ва мева. Инкишофи тухм ва муғчатухм
Тухм ва мева баъди бордоршавӣ инкишоф меёбанд. Тухм аз муғҷатухм ва мева аз ғӯраки гул ба вуҷуд меоянд. Одатан тухми бисёр растаниҳои гулкунанда аз ҷанин ва эндосперм – (бофтаи дорои моддаҳои захиравӣ) иборат аст. Дар баробари тамом шудани бордоршавии дукарата аз ҳуҷайратухм ҷанини тухм, ва ядрои марказӣ тухммуғҷа – эндосперм…
Муфассалтар » -
Бордоршавии дучанда дар растанихои гулдор
Протсесси бордоршавии растаниҳои пӯшидатухм мураккаб аст ва танҳо баъди гарднокшавӣ ба амал меояд. Сабзиши гард дар гардгираки модина. ҳар як дона гард (микроспора) ҳанӯз дар гарддон воқеъ гашта, пеш аз сабзиш хеле тағир меёбад. Ядрои донаи гард дар дохили микроспора ба ду тақсим мешавад, дар натиҷаи и н ҳуҷайраи—генеративӣва вегетативӣ…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи растанихои пушидатухм
ГУЛ. Гул аз навдаи бешохаи кӯтоҳ иборат аст, ки барои афзоиши ҷинсӣ ва пайдоиши тухми нав ва мева мувофиқ кунонда шудааст. Узвҳои гул баргҳои шаклан тағьирёфта мебошанд, ки яке аз онҳо ба спораташкилдиҳӣ қобил аст ва дигараш баргҳои пӯшиши соф мебошад.Баргҳои спораташкилкунанда–спорафиллҳо ду навъ мешаванд: микроспорафиллҳо ва мегаспорафиллҳо. Микроспорафиллҳои гул-наринаи…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи растанихои сузанбарг
Растаниҳои тухмдиҳанда бо ёрии тухм меафзоянд, ки дар растании модина баъди бордоршавӣ пайдо шуда, аз ҷанини дорои захираи моддаҳои ғизоӣ иборатанд. Тухм аз растании модина ҷудо, ҳамчун растании нав месабзад. Растаниҳои тухмдор бевосита бо спораҳо намеафзоянд; дар сикли инкишофи онҳо спораҳо пеш аз протсесси ҷинсӣ, яъне гаметофитҳои ниҳоят редуксия кардашуда,…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи сархасшаклони гуногунспора
Дар намояндагони сохти мураккабдоштаи сархасҳо спораҳо ва спорофиллҳои ҳархела пайдо шуданд. Спорофиллҳоро ба ду гурӯҳ ҷудо мекунанд: микроспорофиллҳо ва мегаспорофиллҳо. Дар микроспорофиллҳо — микроспораҳо (спораҳои майда ва микроспорангия) дар мегаспорофиллҳо — мегаспораҳо, (спораҳои калон ва мегаспорангия) инкишоф меёбад. Сархасҳое, ки ин гуна спорофилл ва спораҳо доранд, сархасҳо гуногунспора номида мешаванд.…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи сархасшаклон
Сархаси оддии ҷангалӣ – орляк, ки намояндаи сархасҳои баробарспора мебошад, аз ушнаҳо бо аломатҳои зерин фарқ мекунад: 1) Дар сикли инкишофи сархасмонандҳо фазаи диплоидӣ – спорофит афзалият дорад; 2) гаметофит ва спорофит узвҳои мустақил мебошад ва якҷоя зиндагӣ намекунанд. Ивазшавии фазаҳои ядроӣ ва бонавбатии хели сархаси орляк ба тариқи зерин…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи ушнахо
Афзоиши ғайри ҷинсии ушна бо ёрии спораҳо, ки дар узвҳои махсус – спорангия ташкил меёбанд, ба вуҷуд меояд. Афзоиши ҷинсии он ба тариқи оогамӣ ба амал меояд. Фазаҳои ядроии ушнаҳо аз рӯи қонун муайян ва пай дар пай мегузарад. Ушна сикли инкишофи худро аз сабзиши спора сар мекунад. Спора бо…
Муфассалтар » -
Афзоиши ғайри ҷинси ва ҷинсии растанихо
Афзоиши ғайриҷинсӣ бо ёрии спора ва зооспора ба амал меояд. Спораҳо (аз калимаи юнонии spoқae -тухм) дар растаниҳои ҷои хушк меруяд. Онҳо ба ҳаракати мустақилона қобил нестанд ва ба масофаҳои гуногун дар натиҷаи сабук буданашон ба воситаи шамол паҳн мешаванд. Зооспораҳо (аз калимаи юнонии zoon- ҳайвонот , zoo spoқae —…
Муфассалтар » -
Афзоиши растанихо
Афзоиш яке аз хусусиятҳои ассосии организмҳои зинда мебошад. ҳам растаниҳои оли ва ҳам намояндагони растаниҳои одди меафзоянд. Дар олами растанӣ усулҳоӣ афзоиш гуногунанд. ҳам намояндагони растаниҳои оддӣ ва ҳам дараxаи олии пeшидаи тухм(гулнок) бо се усул меафзоянд: усулҳои xинсӣ, ғайриxинси ва нашвӣ. ҳангоми афзоиши xинси организми нав дар натичаи якчоя…
Муфассалтар » -
Барг хамчун узви пахлуги
Барг ҳамчун узви паҳлугии қисми руизамини баъзан таги заминаи поя Буда, ки бо якҷоягии он навдаро ташкил менамояд.Бо ёрдами барг проусеси муракаби байнашон бо муҳити атроф мегузоранд.Барг яке аз узвҳои асосии растаниҳои дараҷаи оли мебошанд, ки дар натиҷаи гузариши он ба муҳити хушки-замин,ки шароит гуногуни муҳит доранд баргҳои гуногун ба…
Муфассалтар » -
Сохти дуюми поя ва Сохти пояи алаф
Сохти дуюми пояи растанихои дупалла дар натичаи фаъолияти меристемаи дуюм пайдо мешавад. Дар баробари пайдоиши камбии бандчаги, ки ба он хучайрахои бофтахои паренхимии шуоъхои дилак ибтидо мегузоранд ва дар байни бандчахо чойгиранд, гузаштан ба сохти шуоъхои дилак сар мешавад.. Камбии байнибандчаги бо камбии бандчаги пайваст мешавад ва дар натичаи ин…
Муфассалтар » -
Поя ва навдаи растани
Поя яке аз узвҳои асосии вегетативии растаниҳои олии баргу поядор мебошад, ки аз нӯги ва байни буғумҳо сабзида дароз мешавад. Дар ҳолати ибтидоии худ поя ҳанӯз дар ҷанини тухм мавҷуд аст. Дар вақти неш зада баромадани тухм он ба берун мебарояд. Вай аз ҳисоби тақсимшавӣ ва баъд дарозшавии ҳуҷайраи конуси…
Муфассалтар » -
Сохти ибтидоии реша
Дар сохти ибтидоии реша эпидермис (эпиблема) – пӯстлоқи ибтидоӣ ва силиндри марказиро фарқ мекунанд. Эпидермис (эпиблема). Эпидермиси реша аз қабати зоҳирии ҳуҷайраи конуси расиш, яъне аз дерматоген, инкишоф меёбад. Сохти ҳуҷайраҳои эпидермис бо иҷрои вазифаи дар ин минтақа макидагирии реша зич алоқаманд аст. Пӯсти онҳо тунук аст, обро ба осонӣ…
Муфассалтар » -
Сохти анатомии реша
Сохти анатомии реша. Минтақаҳои реша. Реша ба дарозии худ сохти гуногун дорад. Он аз чор минтақа иборат аст. Ин минтақаҳо аз ҷиҳати сохти анатомӣ ва вазифаи физиологӣ аз ҳамдигар фарқ мекунанд: Минтақаи ҳуҷайраҳои тақсимшаванда; 2) Минтақаи расиш; 3) Минтақаи махсусгардидан ё маканда; 4) Минтақаи гузаронанда. Минтақаи ҳуҷайраҳои тақсимшаванда. Ин минтақа…
Муфассалтар » -
Решаи растани
Мафҳуми реша. Реша узви вегетативии растанӣ мебошад. Дар ҳолати ибтидоӣ он дар ҷанини тухм мебошад. Аломати фарқкунандаи характерноки реша дар он мавҷуд набудани баргҳо ё ягон хел шакли дигаршудаи вай мебошад. Одатан реша дар хок инкишоф меёбад. Нӯги реша бо ғилофаки решагӣ ба охир мерасад, ки он дар поя ҳаргиз…
Муфассалтар » -
Тухм ва сабзиши растани
Сохти тухми растании гулнок. Тухм узви афзоиши растаниҳои гулкунанда мебошад. Он аз муғҷатухм баъди протсесси бордоркунӣ пайдо мешавад. Тухми растаниҳ дар давраи оромӣ, мерезад, ки он барои растаниҳои гуногун ҳар хел аст. Тухм дар ҳолати оромӣ (ҳаёти пинҳонӣ) қобилият дорад, ки шароитҳои нобобӣ ҳаётиро аз сар гузаронад ва дар вақти…
Муфассалтар » -
Узвҳои асосии растанихои баргу поянок
Растаниҳо одатан «беҳуҷайрагӣ», якҳуҷайрагӣ, бисёрҳуҷайрагӣ ва каллониалӣ мешаванд. Ба гурӯҳи растаниҳо ё организмҳои беҳуҷайрагӣ асосан обсабз, миксамисентҳои плазмашакл ва батридиум дохил мешаванд. Обсабзҳои беҳуҷайрагӣ асосан дар ҷойҳои нам ва дар об ҳаёт мегузаронанд. Пойҳои шохшакли обсабзи батридиум барои ба замин часпидан ва аз он ҷабидани об ва моддаҳои маҳлулшуда хизмат…
Муфассалтар » -
Млечникхо
Дар реша , поя баргхо ва дигар узвхои баъзе растанихо дар хучайрахои махсус ширае мавчуд аст , ки зохиран ба шир монанд мешавад. Ин шираи ширмонанд дар хучайрахои махсуси калони сершоха ё бандчахои хучайрахои махсус . ки млечникхо номида мешаванд, чамъ мешаванд. Хучайрахои шираи ширмонанд одатан дар байни хучайрахои паренхими…
Муфассалтар » -
Бофтахои механики – арматури
Гурухи хучайрахои мустахкам , ки ба узвхои гуногуни растани такьягохи механики ташкил медиханд, бофтахои механики номида мешаванд.Ин бофтахо ба растани имконият медихад, ки ба таъсири механикии шамол , борон, раъду барк барф тоб оварда ,дар айни замон вазни тамоми танаи растаниро мебардоранд. Бофтахои механики арматураи организми растани мебошанд, ки онхо…
Муфассалтар » -
БАНДЧАХОИ ЗАРФУ НАХИ
Дар узвхои растанихо элементхои бофтахои гузаронандабо тартитиби муайян чойгир мешавад.Системаи бандчахои зарфу нахи,ки аз нуги реша сар карда то нугхои поя ва барг тамоми узвхои растанихоро фаро гирифтаанд ,боиси ин гуна тартиби муайян мешаванд. Бо туфайли бандчахои зарфк нахи тамоми узвхои растани ба як тани бутун муттахиданд ва дар организм…
Муфассалтар » -
ФЛОЭМА
Комплекси бутуни элементҳои гистологии флоэма (калимаи юнонии-пӯстлоқ) моддаҳои органикӣ (аминокислотаҳо,равған, витаминҳо ва ғайра)-ро ба тамоми танаи растанӣ мегузаронад. Чунон ки маълум аст,ин моддаҳо дар баргҳо ва дигар қисмҳои сабзи растанӣ дар протсесси фотосинтез-синтез шуда,баъд ба тамоми танаи растанӣ гузаронда мешаванд.Хусусан дар узвҳои сабзандаи растанӣ ҳаракати интенсивӣ мушоҳида карда мешавад.Ин моддаҳо…
Муфассалтар » -
Бофтахои Гузаронанда
Бофтаҳои гузаронанда вазифаи ба тамоми танаи растаниӣ гузаронидани моддаҳои гуногуни ғизоиро,ки дар об маҳлул гардиданд,иҷро мекун-анд.Ҳуҷайраҳои бофтаҳои гузаронанда мувофиқи вазифаи иҷро мекардги-ашон шаклан зарфу найчамонанданд,ки онҳо бо ҳам пайваста шуда,системаи зарфии растаниро ташкил медиҳанд.Системаи зарфӣ аз ду бофтаи комплексӣ иборат аст:ксилема,ки об ва маҳлули обакии моддаҳои минералии аз хок ҷаб-бида…
Муфассалтар » -
Бофтахои пушиш
Узвҳои растанӣ зоҳиран бо бофтаҳо пeшида шудаанд, ки онҳои бофтаҳои пeшиш номида мешаванд. онҳо бофтаҳои дохилии растаниро аз таъсири бади физикӣ ва механикии зоҳирӣ (аз якбора тағйир ёфтани ҳарорат, қармӣ ва сардӣ, бухоршавии барзиёд хушкшавӣ, аз дохилшавии микроорганизмҳо ба даруни растанӣ ва ғайра) ҳимоя мекунанд. Ғайр аз ин бофтаҳои пeшиши…
Муфассалтар » -
Бофтахои растани
Бофтаҳои растанӣ ин гуруҳи ҳуҷайраҳое мабошанд, ки онҳо вазифаҳои муайяни физиологиро ба ҷо меоранд ва мувофиқан ба ин сохти морфологии ба ҳам монанд доранд. Дар процесси эволюцияи олами растаниҳо дар гуруҳи растаниҳои пeшидатухм бофтаҳои аз ҷиҳати сохти худ хеле такмилёфта ва мураккаб ташаккул ёфтаанд . Бофтаҳои растаниҳои пӯшидатухмро ба ду…
Муфассалтар » -
Пардаи хучайра
Ҳуҷайраи растанӣ баракси ҳуҷайраи ҳайвонот пардаи ғафс дорад. Онҳо протопласт дар протсеси фаъолияти ҳаёти кор карда мебарояд. Мавҷудият ё вуҷуд надоштани парда нишонае мебошад, ки ҳуҷайраи растаниро аз ҳуҷайраи ҳайвон фарқ мекунад. Аз рӯи ақидаи бисёр олимон ин нишона хеле аломати бо эътимод мебошад. Парда протопластаро аз таъсири берунӣ муҳофизат…
Муфассалтар »
- 1
- 2