Месяц: Февраль 2020
-
Талаффуз ва имло
Талаффуз ва имло. Имлои ҳарфҳои и,й, ӣ, ӯ,ъ Соли 1996 бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон имлои нави забони тоҷикӣ ба тасвиб расид. Имлои нав аз ҷониби комиссияи босалоҳият- гурӯҳи кории иборат аз олимони дастандаркори забону адабиёти тоҷик тарҳрезӣ шуд ва ба Ҳукумати ҶТ пешниҳод гардид. Бо дигар кардани имлои забони…
Муфассалтар » -
Тағйирот дар алифбои забони точики
Аз таърихи алифбо ва хат. Тағйирот дар алифбои забони тоҷикӣ. Хатти мехӣ. Халқи тоҷик ҳанӯз аз даврони бисёр қадим, оғоз аз асрҳои VII пеш аз милод, дар дарозои таърих дорои хатҳои махсуси худ буд. Аз аввалин хатҳои тоҷикон хатти мехӣ буд, ки ба ҷиҳати ба мех шабоҳат доштанаш олимон чунин…
Муфассалтар » -
Андешахои бузургон оид ба макоми забон, сухан ва забони модари
Бузургони хирад ва шеъру адаби тоҷик, чи клоссикон ва чи муосир дар мавзӯи забон, эҳтироми забон, арҷгузорӣ бар он ва поянда нигоҳ доштани он суханҳои шоиста ва арзанда бисёр гуфтаанд. Ба вижа, дар осори шоирони клоссик ин мавзӯъ бештар ба назар мерасад. Масалан, Саъдии Шерозӣ беҳтарин шеърро дар ин мавзӯъ…
Муфассалтар » -
Забон яке аз рукнхои ташаккули миллат
Мавқеи забони тоҷикӣ дар доираи забонҳои ҳиндуаврупоӣ Аввалунсури миллат, асоси бақою пойдории ҳар халқу маҳфуздорандаи таърихи вай забон аст. Маҳз забони азимушшаъни форси тоҷикӣ ва як маънавияти олӣ то ба имрӯз моро зинда нигоҳ доштааст. Бинобар забони модарӣ аз муқаддасоти аввалию азалӣ буда, мисли шири модару шарафу нангу номус, дину…
Муфассалтар » -
Бозори омилхои истехсолот
Бозори меҳнат ва музди меҳнат Мафҳуми бозори омилҳои истеҳсолот ва намудҳои он Талаботу пешниҳод ба омилҳои ҷудогонаи истеҳсолот Бозори меҳнат ва музди меҳнат 1. Бозори омилҳои истеҳсолот бозорест, ки дар он хариду фурӯши омилҳои истеҳсолот ба ивази нархи муайян сурат мегирад. Мувофиқи назарияи маржиналистӣ омилҳои истеҳсолот ба 4 гурӯҳ ҷудо…
Муфассалтар » -
Андухти сармояи инсони
Мафҳум ва сохтори сармояи инсонӣ Самтҳои асосии сохтори сармояи инсонӣ 1. Инсон қувваи асосии истеҳсолкунандаи ҷомеа ба ҳисоб меравад. Ба ин ақидаи Марксистӣ ҳамаи иқтисодшиносон аз ҷумла монетаристон, неоклассикон. Маҳз инсон омилҳои асосии истеҳсолот замин, сармояро ба кор медарорад. Қобилияти соҳибкории он системаҳои технологияи тараққикардаи истеҳсолотро ташкил намуда ашёҳои барои…
Муфассалтар » -
Арзиш ва харочоти истехсолот
1 Маънидоди хароҷоти истеҳсолот? 2 Равиши таърихии маънидоди арзиш? 3 Намудҳои хароҷоти доимӣ, тағйирёбанда, умумӣ ва ниҳоӣ Дар шароити муносибати иқтисоди бозорӣ мақсади асосии корхона ва яке аз вазифаҳои аввалин дараҷаи он ҳадди аксар сохтани фоида мебошад. Барои расидан ба ин ҳадаф роҳбарияти корхона аз чунин усулҳо истифода мебарад, ки…
Муфассалтар » -
Назарияи истеҳсолот
Нақши истеҳсолот дар низоми иқтисодӣ Омилҳои истеҳсолот Гурӯҳбандии оптималӣ ва самаранок истифодабарии омилҳои истеҳсолот Истеҳсолот – ин ҷараёни истифодабарии омилҳои истеҳсолот бо мақсади истеҳсоли молҳои зарурӣ ва иҷроиши хизматрасонӣ мебошад. Натиҷаи фаъолияти истеҳсолӣ, яъне таъсири инсон ба омилҳои истеҳсолот, неъматҳои моддӣ ва маънавиро ба вуҷуд меорад. Истеҳсоли неъматҳои моддӣ бештар…
Муфассалтар » -
Иқтисоди хурд ва методологияи он
Иқтисоди хурд ҳамчун фанПредмети иқтисоди хурдМасъалаҳои асосии иқтисодиётМодели гирдгардишМетодологияи омӯзиши иқтисоди хурд 1. Асоси ҳар як фанро обект, мазмун ва усулҳои омӯзиши он муайян месозад. Иқтисоди хурд низ ҳамчун фан хусусиятҳои дар боло зикргардидаро дорост. Иқтисоди хурд пеш аз ҳама фаъолияти иқтисодии инсониятро дар асоси мууайян намудани қонуниятҳои муҳими умумӣ…
Муфассалтар » -
Ҳисобгирии дороиҳо (актив)
Мақсад ва принсипҳои ҳисобдории воситаҳои пулӣ. Ахборот дар бораи ҳолат ва ҳаракати воситаҳои пулӣ барои муайян намудани талаботи ҳадди ақалли воситаҳои пулӣ миллй ва арзи хоричӣ, таҳлили бозоргирии ширкат зарур аст. Воситаҳои пулӣ қисми аз ҳама зудҳаракати воситаҳои гардони корхона мебошад. Аз рӯи сарфи онҳо бонк ва худи корхона наэорати…
Муфассалтар » -
Асосҳои таълимоти (консептуалӣ) тайёр ва пешниҳод намудани ҳисоботи молиявӣ
Мақсади гузаронидани ҳисоботи молиявӣ; Консепсия аз калимаи лотинии conception гирифта шуда маънояш система, ақидаҳо ва ё фаҳмиши ягон ҳодиса ва ҷараёнро меомӯзад. Консепсияи ҳисоботи молиявӣ – ин назарияи асосии баҳисобгирии муҳосибӣ ва таҳияи ҳисоботи молиявӣ ба шумор меравад. Мутобиқи СБҲМ мақсади ҳисоботи молиявиро пешниҳоди маълумот нисбати вазъи молиявӣ, натиҷаҳои фаъолияти…
Муфассалтар » -
Малумоти умуми оиди шӯрои стандартҳои байналмилалии ҳисоботи молиявӣ
Ташкили фаъолияти Шӯрои стандартҳои байналхалқии ҳисоботи молиявӣ Шӯрои стандартҳои байналхалқии ҳисоботи молиявӣ — ин ташкилоти ғайритиҷорати мустақил, ки бо максади ноил гаштан барои умуми гардиши принсипҳои ҳисобдори, ҳангоми тайёр кардани хисоботи молиявӣ аз ҷониби корхонаҳои истеҳсолӣ ва тиҷоратӣ дар тамоми дунё мебошад. ШСБҲМ соли 1973 дар натиҷаи ба қарори умуми…
Муфассалтар » -
Тавсифи умумӣ, тамоюли тараққиёт ва ташкилкунии стандартҳои байналмилалии ҳисоботи молиявӣ (СБҲМ)
Тавсифи умумӣ, тамоюли тараққиёт СБҲМ Стандартҳои байналмилалии ҳисоботи молиявӣ (СБҲМ) — илмест, ки системаҳои ҳисобдории муҳосиботиро дар мамлакатҳои гуногун методологияи ҳисобдорӣ ва ҳисоботро дар асоси консепсияи ягонаи СБҲМ тадқиқоти таснифотӣ гузаронида, масъалаҳои трансформатсияи ҳисоботи молиявии корхонаҳо ва ислоҳоти ҳисобдории муҳосибавии корхонаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба мақсади таъмини талаботи шаффофияти ҳисоботи молиявӣ…
Муфассалтар » -
Географияи наклиёт
Наклиёт сохаи махсусу мустакили хочагии халк мебошад. Бо ёрии ин соха алокахои дохилию сохави ва байни сохахои гуногун, инчунин дохили нохияхои иктисоди ва байни онхо ба амал оварда шуда, ташакулли алокахои байнидавлати баркарор карда мешавад. Наклиёт давомдихандаи протсеси истехсоли буда, махсулоти тайёрро ба истехсолкунандагон, бурда мерасонад. Таъсири наклиёт дар тараккиёти…
Муфассалтар » -
Захирахои об, замин ва чангалзорхо
Дар Точикистон 947дарё,ки дарозии хар яки он то 10км зиёда аз 200 кул, бо масохати 716км2 (хачми умумии обашон 46,5км2) мавчуд аст. Дар Точикистон якчанд обанборохо сохта шудаанд, ки барои таъмин кардани талаботи хочагии халк ахамияти калон доранд. Инхо, обанборхои сунъии Кайрокум (масохаташ 530м2, хачмаш 4160 млн м3) Катасой (масохаташ…
Муфассалтар » -
Комплекси аграри — саноати (кас)
Тавсифи умумии комплекси агросаноати (КАС). Вазифахои асосии сохаи кишоварзи, ин ахолиро аз махсулотхои озукавори ва саноатро аз ашёи хом таъмин намудан аст. Хочагии кишлок 48,1% хачми умумии махсулоти мамлакатро истехсол мекунад. Ба ин соха 14,9% фондхри асосй, 21,6% фондхри асосии истехсолй, 60 % ахрлие, ки дар иктисодиёти чумхурй машгуланд, рост…
Муфассалтар » -
Методхои илмии ташкили тарриториявии хочаги
Усулхои илми-тадкикотии хозира дар сохаи чойгиркунии куввахои истехсолкунанда бештар аз нуктаи назари тараккиёти сохави нишон дода мешавад. Тахлили сохави хело мухим буда, дар шароити хозира барои халли масъалахо баштар таъсири калон мерасонад. Дар асоси тавсияхои илми ва тачрибаи иктисодчиёни мамлакат ва хоричи, бо назардошти принсипхои чойгиркунии сохахо ба ду гурухи…
Муфассалтар » -
Ташкили территориявии хочагии халки Чумхурии Точикистон
ТАВСИФИ УМУМИИ ХОЧАГИИ ХАЛК ВА ТАГИРОТХОИ ТАРКИБИИ ОН Иктисодиёт, ин крмплекси ягонаи хочагии халк аст, ки хамаи чабхахои истехсолоти чамъияти, таксимот ва мубодиларо дар бар мегирад. Хочагии халки Точикистон аз мачмуи корхонахои истехсоли ва гайри истехсоли иборат аст. Асоси комплекси ягонагии хочагии халкро сохахои истехсоли ташкил медиханд, ки дар ин…
Муфассалтар » -
Хусусиятҳои тараққиёт ва ҷойгиршавии саноати Ҷумҳурии Тоҷикистон
Чорабиниҳои иқтисодие, ки дар Тоҷикистон аз январи соли 1992 гузаронида шуд, вазъияти сиёсию иқтисоддиро ба куллӣ таъғир дод. Ҳоло ҷараёни барқароркунии иқтисодиёти бозоргони ниҳоят вазнин гузашта истодааст.Ҷанги шаҳрвандӣ ба ин ҷараён мушкилотҳои навро илова намуд. Бисёр корхонаҳои саноатӣ, дар натиҷаи бесарусомонӣ, талаю тороҷ шуда, ба яғмо бурда шуданд. Кори ҳамаи…
Муфассалтар » -
Географияи истехсоли
Молҳои истеъмолии халқ Комплекс — оиди истеҳсолӣ молҳои истеъмолӣ халқ, қисми муҳимитарини иқтисодиёт мебошад ва бояд устуворнокии бозори истеъмолии мамлакатро таъмин намояд. Истеҳсоли молҳои истеъмолӣ — яке аз соҳаҳои муайянкунандаи дараҷаи зиндагии аҳолӣ мебошанд. Соҳаҳои муҳимтарини онҳо: Саноати матоъҳои пахтагин Саноати шоҳибофӣ Саноати кешбофӣ Саноати дӯзандагӣ Саноати чарму пойафзол Саноати…
Муфассалтар » -
Захирахои об, замин ва чангалзорхо
Дар Точикистон 947дарё,ки дарозии хар яки он то 10км зиёда аз 200 кул, бо масохати 716км2 (хачми умумии обашон 46,5км2) мавчуд аст. Дар Точикистон якчанд обанборохо сохта шудаанд, ки барои таъмин кардани талаботи хочагии халк ахамияти калон доранд. Инхо, обанборхои сунъии Кайрокум (масохаташ 530м2, хачмаш 4160 млн м3) Катасой (масохаташ…
Муфассалтар » -
Масъалахои умуми-иктисодии истифодабарии самараноки захирахои минерали
Захирахои минерали асоси тараккиёти саноат, хочагии кишлок ва сохахои дигари хочагии халкро ташкил мекунанд. Талаботи хозира ба намудхои гуногуни ашёхои хоми минерали пайваста баланд шуда истодааст. Хисоб карда шудааст, ки такрибан ба хар як сари ахолии сайёра дар як сол ба хисоби миёна 60 кг. Ангишт ва нефт, 350м3 гази…
Муфассалтар » -
Захирахои канданихои сузишвори
Ба захирахои сузишвори ангиштсанг, нефт, газ вараксангхои сузанда, торф, дохил мешаванд. Ангиштсанг. -140 млн.сол мукаддам, дар давоми такрмбан 30 млн.сол иклими кишвари мо хеле гарм ва намнок будааст.Дар мавзеъхои алохидаи Точикистони имруза миёни кулу дарёхо анбухи бешазорхо доман густурда будаанд.Дар байни онхо хусусан дарахтони папоротник хеле пуравч месабзиданд. Баъдтар дар…
Муфассалтар » -
Гурухи металлхои асил ва элементхои гурухи платиндор
Ба ин гурух металлхои тилло, нукра, платина ва элементхои гурухи платинадор дохил мешаванд. Тилло-хамчун филизаи гаронбахо тимсоли кудрати моддии мамлакат мебошад. Тилло метали нодир аст. Ба таъсири обу хаво ва модахои химияви устувор буда, дорои ранги хоси дилрабост. Дар техника, тиб, ва заргари чои махсусро ишгол мекунад.Бехуда нест, ки тиллоро…
Муфассалтар » -
Гурухи металлхои руйпушкунанда
Металлхое, ки хусусияти чавхардоркуни доранд, инхо титан, ванадий, никель, кобальт, молибден ва вольфрам мебошанд. Дар чумхурии мо танхо захираи молибден ва вольфрам дар кисми Шимоли ва Марказии Точикистон кашф карда шудаанд. Молибден –дар таркиби маъданхои кини Чорукдарон ва Янги Кон мавчуд аст.Дар баъзе мавзеъхои Рашту Дарвоз низ молибден дучор меояд.Молибден…
Муфассалтар » -
Шароитхою боигарихои табии ва бахои иктисодии онхо
Шароитхою боигарихои табии ва бахои иктисодии онхо.Ахоли ва захирахои мехнати, муаммохои шугл.Методхои илмии ташкили территориявии хочаги. Тавсифи умуми. Захирахои табии тахкурсии тааккиёти хочагии халки мамлакат ба шумор меравад. Захирахои тибии ба чор гурух чудо мешаванд: Минерали (маъдани) оби,замин ва биологи. Дар навбати худ захирахои минерали ба се кисм чудо мешаванд:сузишворию-энергетики…
Муфассалтар » -
Предмет, усул ва вазифаҳои ҷуғрофияи иқтисодӣ ва асосҳои демография
Асосҳои назариявии фан Вазифахои фанни географияи иктисодӣ ва демография.Методология ва усулҳои илмӣ 1. АСОСҲОИ НАЗАРИЯВИИ ФАН Ҷуғрофияи иқтисодӣ — ҷобаҷогузории қувваҳои истеҳсолкунанда, вазъи демографии, сохти ҳудудии хоҷагӣ ва инчунин ҷараёни ташаккул, такмил ва кор кардани системаҳои ҳудудии иҷтимоӣ-иқтисодӣ ва идоракунии онҳоро мутобиқи шароит ва захираҳои мавҷуда меомӯзад. Вай қонуниятҳои ҷойгиршавии…
Муфассалтар » -
Қонуниятҳо, шартҳо ва омилҳои ҷобаҷогузории қувваҳои истеҳсолкунанда
Қонуниятҳои ҷобаҷогузории қувваҳои истеҳсолкунанда Шартҳои ҷойгиршавии истеҳсолотОмилҳои таъсиррасон дар ҷойгиршавии қувваҳои истеҳсолкунанда Дар шароити ташаккул ва инкишофи муносибатҳои бозоргони қонуниятҳои муайян дар ҷойгиршавии қувваҳои истеҳсолкунанда ошкор мегарданд. Онҳо дар натиҷаи ташакулёбии қонунҳои тараққиёти ҷамъияти дар давраҳои муайяни таърихи амал мекунад. Қонунҳои ҷойгиркунони қувваҳои истеҳсолкунанда, аз ҳама пеш муносибатҳои умумиро байни…
Муфассалтар » -
Мавкеи чугрофии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Маълумоти умумӣ оиди Ҷумҳурии Тоҷикистон Мавкеи географии ва сархадхоТаксимоти маъмурию территориявӣ ва нохиябанди 1. Маълумоти умумӣ оиди Ҷумҳурии Тоҷикистон Дар моддаи 1 Конститутсиям Чумхурии Точикистон омадааст, ки Чумхурии Точикистон давлати сохибихтиёр, демократи, хукукбунёд, дуняви ва ягона мебошад. Президенти Чумхурии Точикистон сарвари давлат ва хокимияти ичроия (Хукумат) мебошад. Мачлиси Оли парламенти…
Муфассалтар » -
Бозори сармоя ва фоиз
Даромад аз сармоя ва сохтори иктисоди он. Сармоя – яке аз мафхумхои маълуму васеъ пахн шудаи илми иктисоди ба шумор меравад. Коида:Сармоя захирахои одамон ташкил намудани одамон мебошад, ки барои истехсол намудани молу хизматхо сарф карда мешавад. Сармоя ба воситаи одам барои бо ёрии он истехсол намудани дигар молу хизматхо…
Муфассалтар »