Мизоч. Асоси физиологии мизоч

1.Мафхум дар бораи мизоч.

2.Асоси физиологии мизоч.

3. Таълимот дар бораи мизочи Гиппокрой..

4.Намудхои мизоч.

Мафхумхои асосии мавзуъ.

Мизоч шаклхои фаъолияти асаб кувваи процессхои асаби, ботамкини, намудхои мизоч, экстроверсия, интроверсия, сензивият, реактивият, мулоими, карахти.

Мафхум дар бораи мизоч.

Мизоч-хусусияти индивидуали ва ирсии шахс мебошад,ки дар рафтори вай зохир мешавад.Доир ба таърихи мизоч аломатхои муайянкунандаи вай ва таъсифи вай ва назарияхои геногун вучуд дорад.

Аз даврахои нихоят кадим олимони сохахои гуногун кушиш намуданд,ки рафторхои гуногуни шахсро аз руи ягон сист муаян тафсиф диханд.иХамин чиз боиси омузиши шахсияти одамгари мегардад. Доир ба мизочи одам хануз дар авесто кайдхои алохидаро дарёфт карданд мумкин аст. (Баътар дар) бораи аввал аз фалсафониюнон ба ин мавзуъ. Анбоз вулс шуруъ намудааст. Баътар ин мавзуъ аз тарафи Сукрот, Гиппократ ва гайра омухта шудааст. Онхо барои муайян намудани мизоч аломатхои физиалогтро интих, намуданд, яъне аломатхои хусн (кров), зархда (жерч), зардаи балгам (флегиа) ва зардаи сиёх, (чёрними жерч) тавсиф намуданд. Мувофик акидаи фалсафони асри миёна олами хасти 4-унсур таркиб ёфтааст. Мувофик акидаи онхо таъсир хар кадоми ин унсурхо дар одам бештар бошад агар, вай дорои хамон мизоч аст.

Хок об оташ хаво

Сарди тари гарму гарму

Хушки сард хушк тар.

Дар тавсифимизоч назаряи дигар низ вучуд дорад. Масалан: баъзе олимон дар тавсифи мизоч ба аломатхои зохирии бадан такя намуданд. Баъзе физиологхо кушиш намуданд, ки мизочи одамро аз руи хусусиятхои физиологи таъин менамояд.

Дар таълимоти И.П.П Павлов доир ба фаъолияти сист асаб ва хусусиятхои он бтаснифоти хозираи мизоч ба назар гашта мешавад. Хангоми тадкики фаъолияти сист асаб И.П. Павлов дар аввал кувваи просесхоиасабиро мавкеи иадкик карор додаст, Кувваи просесхои асаби, ки ба фаъолияти майнаи Сар вобаста аст, аз руи онмуайянкарда мешавад, ки марказхои асаьи чи гунна кобилияти кори доранд. Аз ин чихат кувваи 2-намуди ин кобилияторо муайян намудааст.

1. кави 2. заиф

Марказхои асабие, ки кобилияти кори кави доранд, фаъолияти баланд нишон дода, дар баъзе ангезхои зур ва давомдор фаъолнок кор карда метавонад. Дар сист-асаби фаъолияташ заиф, ё ин ки баръакс ба ангезхои пуршиддат тоб оварда наметавонад ва тез хомуш мешаванд.

Хосияти дуюми фаъолияти сист- асаб мувозиннтии просесхои ба хаячон ва боздори дар пустлохи майнаи Сар мебошад. Дар сист- асаби баъзе одамон фаъолияти бахаягоней нисбат ба фаъолияти боздори бартар доранд.

Хосияти сеюми фаълияти сист асаб, ки И.П.Павлов онро намудааст, харакати просесхо асаби мебошад, ки тагиротхои дар просесхои боздори ва ба хаячонои чигуна сурат мегирад. Аз ин чихат 2-типи хосияти сист-асабро каид мекунан мумкин аст:

1. сист асабе, ки дар он ин просесхои хеле зудмегузаранд.

2. сист асабе, ки дар он просесхо хеле суст мегузаранд.

Хамин тавр, 4-типи мизочро муайян кунан мумкин аст, ки 3-тои он ба мизочи зур ва 1-тои он ба мизоч заиф дохил мешаванд.

Мизочхои кави аз типии сангвиник, халерик ва флегматик иборат аст. Ба типпи заифи мизоч меланхолик дохил мешаванд.

Тавсифи типхо

1.Холерик-ба типии кави таалук дорад,дар тааллукдори ба хамин тип бештар аз руи хосияти якуми фаъолияти системаи асаб муайян карда мешавад. Дар хакикат марказхои ба хаячонои ва боздори дар пустлохи майнаи сар дар халерикхо кавви мебошад. Халерикхо шахсони серхаракат мебошанд,зухуроти эмотсианалии онхо хеле баланд аст. Халерикхо аз дигар типхо бо он фарк мекунанд,ки ба холати эффекти бештар гирифтор мешаванд.Дар муошират хеле фаъол мебошанд,ба одамон алокаи гуногун пайдо мекунанд.Аз ин чихат барои онхо дар мухити серодам фаъолият намудан хубтар аст. Одамон хангоми чавоб додани аввал гап мезананд ва баъд фикр мекунад. Як чихати мусбии ин тип дар он аст, ки онхо хар гуна чанро ба дил намегиранд, ба хар гуна кор агар барои онхо шавкманд буданд, бо тамоми хасти дода мешаванд, аммо душворихои дар просесси кор пайдошуда онхоро нисбати кори мазкур дилсард менамояд. Халерикхо донишхои зиёд дошта метавонд, аммо омузиши онхо хаматарафа буда аник нест.

Одамони мизочашон холерик чуету чолок, аз хад зиёд серхаракат, сабук ва хаячонназир буда, хамаи просесхо психики онхо зуд мегузаранд. Ба онхо ба чушу хуруш омадан, тезхашлей ва тундмизочи барин хусусиятхо хосанд. Холерик баъзе вакт дар муносибат бо дигар одамон чустохи, тундмизочи ва холати баланди эмотсионали зохир карда метавонад. Росткории барзиёд, тезхашми, бетоеатии холерик баъзан дар коллектив хаёт ба сар бурдани чунин одамонро душвору нофорам мегардад.

2.Сангвиник- ба типии кави таллук доранд. Сангвиникхо шахсони улфатназри мебошад. Хангоми муошинат дар маркази диккат буданро дуст медоранд. Шахсони эмотсионали мебошанд, аммо мисли холерик хиссёти баланд надоранд. Тундмизоч нестанд. Шахсони серхаракати мебошанд, лекин харакати онхо низоми муайян доранд. Ба корхои зиёд даст мезаданд, аммо онхоро то ба охир ба анчом намерасонанд. Характер, фаъолияти якхела онхоро хаста мекунад. Дар сангвиник-зиндадили, Боилфати, муносибат фаъолона ба кор таълими, фаъолиро дар мехнат ва кори чамъияти ба осони тарбия ва дастгири кунанмумкин аст.

3. Фигматик- типии кавии дар мувозинат буда мебошад. Одамон дорои чунин мизоч сусткор, ботамкин аст. У дар фаъолият пухтаги, бомулокизаги устувори зохир мекунад. У хамеша кори саркардаашударо ба охир мерасонад. Фигматик бо одамон хамеша як хел ва оромона муносибат мекунад, у то дарачаи уфатпазириаст, хисииёташ устувор аст.Дар фигматик худдори, хунсарди ва оромиро хосил намудан осон аст. Макфияхои пургавгоро дуст намедоранд.Шахсони мебошанд, ки аз конфликт канорагуи мекунанд.Дар омузиш сохахои зиёдро интихоб намекунанд.

4).Меланхолик- ягона типе мебошад, ки аз тарафи И.П.Павлов хамчун типии заиф, суст пешниход карда шудааст.Процессхои асабии мкланхоликхо суст мегузаранд, онхо хатто ба ангезандахои зур бо душвори чавоб мегардонанд: шиддати бардави в азур боиси суст гардондани фаъолияти чунин одамон ва баъд катъ гардидани ин фпъолият мешавад.Намояндагони мизочи меланхоликхо ба дамдузди ва танхоги майл доранд, онхо кушиш менамоянд, ки бо одамони ношиносу нав алока накунанд, зуд-зуд кизил мешаванд, дар шароити нав худро нокулай кисмат мекунанд.Шиносоии зиёдро дуст намефахманд.барои бомуваффакият кор кунан Меланхоликхо интроверсии мебошанд. Бинобар ин инхоаз танхои наметарсанд. Онхо хеле нозук доранд ва онхоро хеле тез ранчонидан мумкин аст. Шахсони чунин ин тип дар сохаи санчан ва фарханг кор намоянд агар, аз худ кобилиятхои хуб нишон медиханд.

Мувофик назарияи Павлов шахсро ба хамаи ин 4 тип дохил кардан душвор аст.