Нархи замин

Замин хамчун омили истехсоли характери моли дорад, он фурухта ва харида мешавад, нархи он дар бозор аз талабот ба он вобаста аст. Аммо то пайдоиш дар бозор воситаи истехсоли он бахои иктисодии «аввала»-ро намуди кадастрии заминро дорад. Кадастри замини – ин мачмуй маълумотхо оиди замин мебошад.

Баходихии сифатноки замин ин муайянкунии дар ракамхои нисбии дарачаи коршоямии замин барои истехсолоти хочагии кишлок мебошад. Бахои калоншуда бо балли бонитет гузаронида мешавад.(одатан аз руи системаи 100-балла).Ба сифати меъёр дар баходихии балли бонитети хосилдихии чандинсолии зироати асосии хочагии кишлокро истифода мебаранд.

Замин берун аз сархади зироатии мехнат меистад. Он дар предмети мехнати

умуми дар хочагии кишлок, мебошад аммо на махсулоти он. Бинобар ин бахои замин инро пешбини менамояд:

. баходихии истеъмолии харочоти замин:

.баходихии фоидаоварии сифати он

Гайр аз он, ба китъаи замин чун ба объекти гайриманкул, объектхои замин, объектхои оби алохида, чангалхо ва дигар объектхо хамрох карда мешавад.

Гайр аз параметрхои табии ва хосияти китъаи замин чун объекти гайримаъкул коидаи (тартиботи) хукуқи доранд, ки ба баробари ва арзиши баходдихи таъсир мерасонад. Ба тавсифи коидаи хукукии аломатхои китъаи замин мансубанд: кисми заминхое,дар худуди он китъаи замин мавчуд аст,ки максади истифодабарии китъаи замин,шакли мулкдори,сервитутхо, махдудияти хукуки моли ба он мебошад.

Хосияти махдудии пешниходи хукук ба китъахои замин бо сабаби набудани имконияти азнав коркарди китъаи замин чун объекти гайримайкул, истифодабарии фоидаоварии (даромаднокии) китъахо чун объекти истехсоли -хоҷагии ё дигар фаъолият ва имконияти харидории иштирокчиён бозори замин доимо арзиши китъахои заминро тазаккур менамоянд.

Арзиши китъаи замин ё хукук ба он аз руй арзиши чории фоидахои оянда чен карда мешавад.

Фоида аз хукук ба китъаи замин нисбати хукук ба бехтарнамоии китъаи замин,ки мухлати хизматашон махдуд аст дар давраи нисбатан давомнок амали мегердад. Замин дар истифодабарии окилона фарсуда намешавад. Хосилхезии он зиёд шуда метавонад.

Барои баходихии замин якчанд методикахо мавчуданд. Нишондихандахои нисбии хосилхези даромади замин дифференсиали таъмин мекунад,ки хачми он на танхо аз дарачаи хосилхези,ки табиат ба вучуд оварда аст.балки боз аз гузариши сармояхои иловаги ва мехнат барои такмилдихии табиат вобастаги дорад. Аммо китъаи заминро не,балки хукуки гирифтани даромади харсоларо аз он,мефурушад.бинобар у умед дорад гирифтани чунин маблаг аз замин,ки дарбонк гузошта шуда ба у даромадро ба шакли фоиз, ба рента баробар меорад.

Микдори рента

Нархи замин = ——————- х 100.

Хачми фоизи карзи

Арзиши заминхои хочагии кишлок дар намуди пардохти ичоравии маблаги чори,чандин маротиба зарб карда шуда, ё ин ки ба маънои дигар, дар намуди «харид ба якчанд сол» ин рента ифода меёбад.Системаи баходихии замин якчанд элементхоро ба худ дохил мекунад:

.Маълумоти регистрхои кадастри дар бораи тартиботи хукуки ва хусусиятхои сифатии китъахои замин:

.Чалбнамои аз дигар сарчашмахо маълумот дар бораи бастани шартнома ба китъахои замин ва маълумот дар бораи бозори замин ва амволи гайри маъкул:

.Баходихии кадастрии арзиши замин аз руй минтакахои баходихи ва китъахои замин:

.Кортхои кадастри ва регистрхои арзиши замин.

Системаи баходихии замин инчунин ташкили фаъолиятро дар бахои баходихиии кадастри ва аз нав баходихии замин пешбини менамояд.

Назарияи неоклассики арзиши заминро,чун дигар омилхои истехсоли,аз арзиши охирини махсулот,ки барои тайёрнамоии ин ё он манбахои истехсоли даркор шудаанд,мебароранд. Масалан, агар нарх ба гандум паст шавад,он гох талабот ба замин барои парвариши он низ паст мешавад,ва агар талабот паст шавад,он гох микдори пардохти ичорави низ паст мешавад.

Аз расми 14.2.дида мешавад,ки талабот ба замин DD паст шуд.Качхатаи талабот аз холати DD ба холати D1 D1гузашт.Баробарии дарачаи пардохти ичорави аз дарачаи R0 то R1мегардад.

Неоклассикон акидаро оиди сифати хосилшудаи талабот ба замин асоснок менамоянд,ки нархи гандум баланд мебошад.

Маълум аст. ки ба нархи китъахои сохтмони рентаи дифференсиалии аз руи мавқеъи чойгиршавии таъсири зиёд мерасонад.

Арзиши таёрии китъаи сохтмони – ин даромадест,ки нархи бозории у аз руи микдори фоизи ҷори таъмин менамояд. Сохаи гуногун метавонад минтакаи ишголнамудаи худро аз хисоби ракибон баланд намояд. Хамин тавр,пешниходи замин ба SS истифодабарандаи (аник) муайян бо ноустувории муайянро доро мебошад.

Заминхои ноободии бехосил дар натичаи он, ки дар он чо маъданхои фоиданоки арзишдор ёфта мешаванд ё дар назди онхо марказхои индустриали сохта мешаванд.нохост арзиши калонро ба даст меоранд.Бинобар ин А Маршалл. Мафхуми арзиши чамъиятии заминро дар чунин холатхо чори намуд. Он кисми арзиши солонаро, онро ба хисоби мехнат ва харочоти заминдорони алохида нисбат додан мумкин аст, «арзиши хусуси» номидан мумкин.

Арзиши солонаи замин, ки аз чойгиршавии онхо дар нохияхои иклиман мусоид ва бо хосиятхои табиии бехтарин муайян карда мешавад, «арзиши аввала» меноманд. Махз он бевосита бо рента алокаманд аст. Андоз ба арзиши чамъияти ва алохида ба нархи моли бозор, ки аз замин хосил мешавад, ва ба сифати амали бозгашт ба нархи гуногун таъсир мерасонад. Хамин тавр,фермер,заминдор,харакат мекунад кисми андозро ба зиммаи истеъмолкунанда гузорад, нархро ба махсулоти истехсолшаванда зиёд менамояд.

Агар шахта ё кон тамомшаванда ҳастанд,даромади аз онхо гирифташаванда,кисман пардохт барои хукуки коркарди замин ва кисман рентаро ифода менамояд. Нисбат аз рента ин пардохти минимали бевосита ба кисми харочотхо дохил мешавад. Рента бо нарх ба ангишт,нафт,дар шахтахои бадтарин гирифташаванда, чоххо ва г,алокаманд аст.Рентаро заминдор мегирад.Заминдорон пардохти иловагиро аз китъахои замине, ки барои сохтмони дар он аст,ки ба микдори он рентаи дифференсиалии аз руй чойгиршави таъсири зиёдтар мерасонад.Мачмуй арзиши солонаи китъаи сохтмони ин даромад мебошад.ки он нархи бозории онро аз руи маблаги фоизи чориро таъмин менамояд.он даромади рентаро аз руи чойгиршавиаш меафзояд.чои махсусро рентаи экологи ишгол мекунад. Шароитхои экологии фаъолияти хаёти тафриканамои хос аст. Сифати табии мухити табиат, дарачаи ифлосии мухити ахолинишин, ободонии он ба сифати заминаи табии рентаи экологи баромад мекунанд.натичаи тафриканамоии онхо фаркият дар харочотхо барои такрористехсолии фаъолияти хаёти одамон мебошад.Рентаи экологи дар баланд будани пардохти ичоравии замин,ки дар шароитхои бехтарини табии ва иктисоди чойгирандмуайян мегердад.Он бо рентаи хочагии кишлок нишонахои умумии зиёд дорад.

Шароит ба пайдошавии рентаи дифференсиалии экологии 1 ин ба фаркияти сифати мухити ахолинишин хизмат мекунанд,ки дар натичаи омилхои табиати иклими ва чойгиршавии чугрофи пайдо шудаанд.Сохиб будани бо китъахои замин бехтарин барои гирифтани даромадхои молии иловаги ва пулие,кибо иштирокдар истехсолот вобастаги надоранд.Имконият медихад чуни рентаро даромади коркардашуда меноманд.

Дигар намуди даромад бо гузориши воситахои пайдарпаи бо чорабинихои мухофизати табиат.аз нав баркарорнамои ва кабудизоркунии замин, бехтарнамои хосиятхои шифои он,ташкили минтакахои дамгири(боххо,пляжхо,майдончахои бози ) ва г. Алокаманд аст.Рентаи экологи ба воситаи бозорхои мувофик:китъахои замин,захирахои мехнати,манзил ичро(амали)мегардад.

Хамин тавр,рента нарх мебошад,ки ба заминдор барои истифодабарии шароити хуби (бехтари) экологи дода мешавад.

Ба нархи замин дигар омилхо низ таъсир мерасонанд.Талабот ба замин дар шароити инфлятсия хусусан гиперинфлятсия меафзояд,ин бошад дар навбати худ ба баландшавии нархи замин меорад.

Иктисоди Россия се усули асосии баходихии арзиши бозории замин ва дигар амволи гайри маъкулро чудо менамояд:усули мукоисавии фуруш,усули харочоти ва усули капитализатсия даромадхо (усули даромад).

Нули асосии баходихи – ин усули мукоисавии фуруш мебошад.Ин усул дар он холат истифода мешавад.вакте,ки бозори замин ва амволи гайри маъкул,фуруши хакики мавчуднд,вакте махз бозор нархро ташкил мекунад, ва вазифаи баходиханда аз он иборат аст,ки ин бозорро тахлил намуда,фурушхои монандро мукоиса намояд ва хамин тавр арзиши объекти баходиханда шавандаро ба даст меорад.Ин усул дар мукоисанамоии объекти барои фуруш пешниходшудабо монандихои бозори сохта мешавад.

Он тахмин мекунад,ки харидори боакл барои хариди объекти босифат ва коршоям маблаги камтарро медихад.Бинобарин нархе,ки барои объектхои мононд ё мукоисашаванда пардохт шудаанд,арзиши бозории объекти баходихандашаванда ё гуруххои онро инъикос мекунанд.Аммо барои ин кор бозорт замини аллакай ташкил шуда ва амволи гайри маъкул зарур аст.

Дар Руссия холо чунин бозорхои калони замин нестанд,аммо бозорхои китъахои шахси мавчуд мебошад.Бо усули мукосави,заминро барои сохтмони дача ё катедж бахо додан мумкин аст,ки он чо барои мукоисакуни микдори шартномахои баста шуда бисёр аст.Дар баходихии заминхои саноати ва тичорати ин усул истифода мешавад.чунки замин бо масштабхои зарури ба гардиши фуруширеали дохил менамуд.Гайр аз ин,ин усул дар шароити суръати баланди инфлятсия,инчунин тагирёбии баланди шароитхои иктисоди натичахои гайри каноатбахш медиханд.

Усули баходихи аз руи харочотхоба замин амалан истифода намешавад.Он танхо дар мавридхои махсус истифода мешаванд.

Ин метод ба натичахои объективи меовард агаг имконияти аник бахс додани андозаи арзиши баркарории бехтарномаи бинохо ва иншоотхо ва хурдшавии онхо башарте баробарии нисбии талабот ва таклифот дар бозор бощад.Махдудияти усули харочоти аз он иборат аст.ки он бахои гайриобъективи арзиши объектхои гайриманкулро медихад,агар чанде,ки усули ягонаи муайянкунии арзиши бозории китъаи заминии хусуси мебошад

Вакте,ки дар бозор маълумотхо бстани шартномахо бо китъахои монанд бе гузариши сармояи иловаги мавчуд нестанд.

Усули харочоти арзиши бозории китъаи заминро чун фаркият байни арзиши бозории китъаи замин бо бехтаркунихо ва арзиши баркарори бо хисоби бехтаринхо.аз хисоби хурдшавии онхо муайян мекунанд.Ин модели муайянкунии арзиши китъаи замин дар асоси бакия ташкил(ба вучуд) меёбад.

Усули даромадноки ё усули капитализатсия даромадхо,дар асоси нигохдори ташкил мешавад.Ин усул тахмин мекунад,ки маблаггузаранда ё сохибкор амволи гайри маъкулро

аз даромадхои дар пешистода аз объект ба даст меорад.Он аз кобилияти овардани фоида дар оянда дар давоми тамоми мухлати истифодабарии объект муайян шуда метавонад.

Истифодабарии усули даромадноки дар сатхи баланди инфлятсия ва ноустувории бозори молияви хамеша мумкин аст.

Истифодабарии усули капитализатсияи даромадхо тахлили аники холати молияви ва фардии объект, шароити он,тамоюлхои иктисоди,инчунин истифодабарии чунин асбобхои хисобкуни,чун коэффитсиенти капитализатсиони,фоизи мушкил,дискортнамои ва иммунитетхо ва г.талаб мекунад.

Усули дигари баходихии,ки махз дар Руссия истифода бурда мешавад,ки аз тахлили истифодабарии самараноки амволи гайри манкул асос меёбад.

Масалан.дар баходихии замин.вакте.ки маблаггузаронда хохиши хариди заминро барот корхона бо китъахои алохида дарад.тахлили истифодабарии фоиданокии кисмхои алохидаи амволи гайри манкулро ва чудонамоии китъахое.ки арзиши максималии бозори доранд ва ба дар бозор талабот ба онхо баланд аст гузаронидан зарур аст.Дар натичаи он нархи максималии бозори ба замин пайдо мешавад.ки маблаггузор тайёр аст пардохт намояд.ки заминро бо максади гирифтани даромад бор охи истифодабарии интенсивии он мехарад.

Агар китчахо ба сифати замин барои истифодабарии махсус бо максади гирифтани (ба даст овардани)даромад харида шаванд,он гох баходихиро бо якчанд усул гузаронидан мумкин аст. Яке аз онхо усули омузиш таракиёт мебошад. Дар ин сурат баходиханда аз суммаи даромади эхтимоли ба асос мегирад,ки онро сохиби китъа баъди хариди замин,омузиши он ва фуруши минбаъда ба даст меорад.

Усули баходихии заминхои кишлок,ки чамъияти баходихандагони Руссия истифода мебаранд,аз нишондихандахои хосилнокии замин бо хисоби маълумотхои киштгардонии бехтарин ва истифодабарии замин барои хар як минтака асос меёбанд.Арзиши онхо инчунин дар асоси нишондихандахои даромади миёна аз фуруши махсулоти хочагии кишлок ба хисоб гирифта мешавад.

Дигар усули баходихи ба маълумотхои мавчуда аз руй арзиши меъёри,нархи меъёрии замин такя мекунанд,ва роххои гуногуни капитализатсиянамоии рентаи заминро истифода мебаранд,ки хисобгирии онхо дар хисоби сарфаи харочотхои батартибгузошташуда дар истифодабарии заминхо ва руёнидани зироати хочагии кишлокдар китъахои заминхои бехтарин ва нисбатан бехтарин асос меёбанд.

Андозаи (ё микдор)рента аз руй баландшавии нарх,бозори фуруши зироатхои истехсоли кишлок дар китъахои замини бехтарин ва нисбати бехтарин чен карда мешавад.

Микдори рента инчунин аз руи баландшавии нарх,бозори фуруши зироати хочагии кишлок ба дарачаи харочоти миёна,ба гурухи баходихандашавандаи замин хос аст чен карда мешавад.Мухлати капитализатсия чун микдор,дисконти баракс,дар нуктаи самаранокии камтар(кариб 2,5% солона)ба хисоб гирифта мешавад.

Комитет оид ба (захирахо)манбаъхоии замин чунин мархилахои асосии баходихии кадастри заминхои барои хочагии кишлок таъин шуда,тавсия мешавад:

.тахлил ва (мусаххех)аникномаи корхои пештар ичро шуда аз руи табиат – хочагии кишлок минтаканомаи минтакахои субъекти ФР ва мусаххех намудани сархади нохияхо замини баходихандашаванда;

.коркард (аникномаи)-и чадвали минтакавии хосилдихии хуб (махсулноки)-и зироати асосии хочагии кишлок аз руи гурухи баходихии замин дар (сархад)худуди нохияхои замини баходихи;

.таснифи баходихии гурухи замин аз руи короям будани онхо барои истифодабари ба сифати киштзори хочагии кишлок аз руи махсулнокии онхо;

.хисобгирии харочотхои одди дар истифодабарии киштзори замини ва шудгоризироати асосии хочагии кишлок ба дохил кардан ба онхо харочотхои наклиётии дохилистехсолии меъёри ва наклиёти дохили мувофики ба технологифи истифодабрии киштзори замин ва кишти зироат бон архи чори;

.хисобгирии меъёри барои саххехияти (ислохи) даромаднокии китъахои замини кори ба таъсири хосиятхои манфи,ки хосилноки,аломатхои технологи,тамоюлоти харочоти дохилистехсоли ва наклиёти дохили аз хисобгири аз руи масохати меъёри ва сифати корхоро муайян мекунад;

.хисобкунии (муайянкунии)хоки замин,аломатхои технологи ва дигар китъахои заминхои кори, кт аз тарафи истехсолкунандагони хочагии кишлок ба сифати киштзори хочагии кишлок барои баходихии кадастрии онхо истифода мешаванд;

.бахисобгирии даромадноки ва арзиши кадастрии китъахои замини кори ва китъахои замини истифодабарандагони хочагии кишлок;

.таснифоти заминхои короями хочагии кишлок,пайдоиши маъмури-минтакави аз руи даромаднокии онхо ва арзиши кадастри;

. нархномаи заминхои короями хочагии кишлок;

.холати руихати арзиши кадастрии замини короямихочагии кишлок;

.аз тарафи идорахои махаллии худидоракунии дида баромадани натичахои баходихии кадастри ва ба гуруххо чудо намудани заминхои короями хочагии кишлок ;

.тасдики натичахои баходихии арзиши кадастрии заминхои хочагии кишлок аз руин архи минтакави,дарачаи заминхои короями хочагии кишлок,нашри макомахо дар чопи кушодбо тавсия ё халл аз руи истифодабарии маълумтхои чопшуда.

Дар баходихии замини шахри,ки дар кисми зиёди шахрхо фурухта мешавад,тонхо ба ичора гирифта мешавад,арзиши онро аз микдори маблаги ичора дар шах рва аз хисоби капитализатсия он муайян кардан мумкин аст.Нулхои одди низ истифода бурда мешавадюАрзиши китъаро,ки дар шахр барои сохтмон гирифта мешавад,аз он 50%-и нархи сохтмони,ки маблаггузор ухдадор аст ба бучаи давлат месупорад муайян кардан мумкин аст.Ин арзиши хакикии заминро таркиб медиханд.Ин соддокунондашуда ба инкишоф наёфтани бозори замин алокаманд аст.

Ба микдори арзиши китъаи замин дигар омилхо таъсир мерасонанд:

.Гузашташаванда (дастраси) ба маркази шахр,чойхои фаъолияти мехнати,объектхои маъдани ва хизматрасонии молияи ахолии;

.Сатхои тачхизоти инженерии ва ободонииминтака ва пуриморати кардан;

.Сатхи тараккиёти сохаи маъдани- моили хизматрасонии ахолии;

.Арзиши эстетики,таърихи пуриморати ва киммати манзаравии минтака;

.Холати мухити атроф,шароити санитарии ва микроиклими;

.Шароити инжинери-геологи сохтмон вадарачаи зарари минтака бо таъсирнамои вайрони табиат;

.Кимматнокии танафусси минтака ва г.

Усулхои баходихии баёншуда такрибан ватани ташкилотхои Ракомзем-ро аз руи бахоходихии умумии заминхои дар шароити амалнамоии бозори иктисодиро бахисобмегиранд.

Дар Руссия холате(вазъияте)ба амал омад,ки баходихии бозори дар тачриба истифода бурда шавад хам,ба конунгузории мавчудбуда холо бад илова мешавад.ин тараккиёти дуюмини бозори амволи гайри манкулро суст мегардонад ва кримилизация вай мусоидат менамояд.Ббаходихии меъёрии замин ва амволи гайри манкулвайрон мешаванд.Танхо дар комплекс хал намудани хамаи масъалахо оиди ташкил намудани кадастри замин,системаи кайднамоии самаранок чун худи объект гайримнкул ва хам махдудиятхои гуногун,ташкил намудани бозори замини фоидаовар,ва динамики ва амволи гайриманкулро мумкин аст

Холо бошад натичахои кори замини – баходихи дар кабули чорахо оиди коэффитсиентхои баландшави ва пастшави дар хисоби нархи меъёрии замин ба максад андозбанди,инчунин ба сифати нишонаи арзиши бозории китъахои замин барои муайянкуни нарх пешниход дар конкурсхо ва музояда,дар ичораи замин,карз,таъминоти эммисиони ва дигар холатхое,ки дар гардиши (граждании)шахсии замин ба амл меоянд,истифода бурда мешаванд.

Баходихи инчунин дар доираи минтакаи сиёсати андозситони низ зарур аст.Дар тамоми чахон асоси системаи махаллии андозбанди ин андоз аз амволи гайриманкул хизмат менамояд.

Бахисобгирии суммаи андозаи замин барои пардохткунандагон ислохот барои чойгиршавии киттаъхои замини онхо дохил карда мешавад.

Усулхои бозори баходихии барои ба фоида истифодабарии замин ва амволи гайриманкул ёри мерасонанд.Баходихи он вакте зарур мешавад,ки созибони (ё мулкдори) замин ва амволи гайри манкул мехоханд онхоро барои гирифтани карз мегузоранд.Бе чунин баходихичалби маблаггузорихои иловаги,аз он чумла маблаггузории хоричи мумкин аст.

Дар давраи авали приватизатсия дар ташкили корхонахои муштарак чунин баходихи тамоман намекарданд ё соддатар карда мешуд.Маблаггузаранда худи нархро муайян мекард.Вакте,ки ба объектхои мушкил таалук медошт,фирмахои баходихандахои гарб чалб карда мешуданд,ки онхо дар бисёр холатхо баходихиро ба фоидаи маблаггузарони хоричи мегузаронданд.

Баходихи дар эммисияи такрории аксияхои корхонаи шахсикунонидашуда зарур аст,ки онхо капитали устави худро ба хачм,ки бо воситахои моддии хакики мустахкам шудаанд,зарур мебошад.Баходихи инчунин дар таксимнамоии амвол,муайянкунии усулхои бехтарини истифодабарии тичоратии замин ва амволи гайриманкул ва дар дигар амалиётхо.ки бо амволи гайриманкул алокаманд мебошанд.дар муайянкунии пардохти товон зарур мебошад.

Назарияи гирифтани бадастории рента.

Рента чун категорияи иктисоди гайр аз функсияи номиналии афзоиши бойгариро ташкил мекунанд боз омили ба азнавтаксимнамоии манбахои доими ба сохаи нисбатан даромадноки иловаги мебошад.Ин чаз навтаксимнамоии манбахо ба сохахо.ки рента меоранд.Чараёни гирифтани (бадастории) даромад ном дорад.Чи тавре кайд шуда буд.рентаи замин гуногунтаркиб мебошад.Рентаи дифференсиалии 1.дар заминахои бехтарини хосилдихии табии ва чойгиршавии муайян карда мешавад.Рентаи 2-юм натичаи гуногуни фоиданокии харочоти мехнат ва воситахои истехсоли.ки паихам ба як китъаи замин гузошта мешавад.Аз ин бармеояд кигирифтани рентаи 1 ва 2 бояд гуногун бошад.

Рентаи1 бояд ба ихтиёри мулкдори замин гузорад.Дар ин холат он ба намуди иктисодии истифодаи замини шахси баромад мекунад.Ба ихтиёри истифодабарандаи (ичорагир) замин бощад кисми зиёди рентаи 2 ро мондан зарур аст,чунки дар он натичахои гузоришхои иловагии капитал чамъ мешаванд.Бинобар ин дар истифодабарии манбахои махдудшуда ва азнавташкилшавии мушкили рента мулкдорони онхо гирифта мешавад,ва танхо дар давраи кутох истифодабарандагони онхо мегиранд.Дар ин сурат кисми муайяни он барои сохтани монеахо дар рохи воридшавии манбахои эхтимолии ракибон ба бозор сарф карда мешавад.

Муайянкунии аники хукукхои мулкдор ба манбахои замин чамънамоии рентаро,на ин ки харчи онро имконият медихад.Тагирёбии бетачрибавии дар муайянкунии хукуки мулки шахси ба тагирёбии дар гирифтани рента меоранд,агар усули мустахкамнамоиихукуки мулкдор тагир ёбад.Инро дар график нишон медихем.

Дар хати вертикали миёнаи АР ва интихои МР махсулоти мехнат,ва дар нуктаи горизонтали харочоти мехнат ба коркарди манбаи нодири заминро мегузорем.Микдори замин муайян аст.

Сохиби якуми мехнат музди мехнатро бо кимматнокии махсулоти интихои баробар мекунад;пас дар истифодабарии замин L1вохиди мехнат машгул мебошанд.

Масохати росткунчаи OVWC рентаро аз замин ифода меукнад ки сохиби мехнат аз худ менамояд.дар набудани хукукхои эксклюзиви ба замин дигар намояндагони иктисоди кисми рентаро аз руи баланднамоии харочоти мехнат ба коркарди замин дар мавчуд будани хукуки мулои шахси мехоханд ба даст оранд. Онгох дар коркарди замин L2вохиди мехнат машгул мебошад.Ин ба талафоти иктисоди дар натичаи пастшавии махсулоти мехнати интихо дар нуктаи L2 меорад.

Бесамарии зиёдии микдори мехнат дар коркарди хамон китъаи замин бо секунчаи NX4 нишон дода шудааст,яъне сохае,ки харочотхои интихои аз махсулоти интихои зиёдтаранд.Он ба рентае,ки дар истифодабарии L1вохиди мехнат(WXY=VZW=OWVC)мавчуд буд,баробар мешавад.

Усули дигари талабгори ба рента – ин аз муайянкунии ва мустахкамнамоии хукукхо ба манбахо бе истифодабарии реалии (аник)онхо мебошад ба вучуди ин фоида дар асоси микдори рента ва микдори харочот,ки одамон ба хотири бадастории ин хукукхо будан мехоханд,пешниход менамоянд.

Хамин тавр,истифодабарии L2 вохиди мехнат,аз даст додани талафоти WX=OVWC-ро вучуд меоранд.Ин аз даст додани рента мебошад.Агар ки хукукхои сохибдор ба замин аник муайян карда мешуд,рентаи Ovwс-ба сохиби замин дода мешуд.

Дар чараёни муайянкунии ва мустахкамнамоии хукуки сохибкор агентхои иктисоди рози хастанд ки суммаи,ки ба рентаи даромад баробар ё зиёдтаро харочот намоянд.Харочотхои устувории муайянкуни ва мустахкамнамоии хукуки сохибкор ин чо шакли аз нав таксимнамоии бойгариро мегирад.Он чи байни «сохибкор»-и гав ва чамъият дар холати фуруши замин аз музояда.ва чи байни «сохибкор»-и нав ва амлдор,ки хукуки сохибиро гайри конуни барасмият даровардааст,гузаронида мешавад.Ин хариду фуруш ба талафоти тозаи чамъияти меорад.Иктисодчиён чунин акида доранд,ки хамин тавр,парокандаги ва чамънамоии рента аз чараёни муайяннамои хукуки сохиби ваобаста аст.

Рента ва квазирента барои мусодира объектхои чалбкунанда мебошанд.Гузаронидани рента аз киссаи як агент ба киссаи дигар агентхо боиси окибатхои манфи аз нуктаи назари самаранокии умуми шаванд.Фарз мекунем,ки ягон ширкат барои коркарди конхои нафти газ шуруъ менамояд.Аз руи баходихи он ба у рентаи харсоларо ба микдори 1млн.доим фоида меорад.Дар ин холат давлат метавонад ба микдори аз 1то 999х.р.андозбандт намояд.

Рента на танхо бо фарди,балки бо нигохдории сунъи имахдудияти манбахо (пайдо)ба амал омада метавонанд.Ин чо на Сухан балки оиди ташкилнамоии,балки оиди таъгири рента.ки аз нигохдории ракобат руйдиханда меравад.Усулхои бисёр чоивазкунии рента-ин таксим карда додани хукукхои монополи,чори намудани тарърифхо.сахмнамоии,лисензинонидан ва г.х мебошанд,талафадорон вобаста мебошанд.Хамин тавр.дар пешниходнамоии,хукукхо барои истехсолоти ягон мол ба як фирмаи ягона нархи мол баланд мешаванд,кисми истеъмолкунандагон ноилоч аз истеъмоли он даст мекашанд,кисми дигар хачми харидро кам мекунанд.Холати бехтарин ба амл меояд.дар худи накшаи умуми фахмида мешавад,ки харакат ба дастории рента харочоти манбахоро ба максади аз навтаксимнамоии даромадхоротахмин мекунад.

Ин пешниходхо барои назарияи стандартии дорои неоклассик хос аст.Нуктаи фиристонии барои он окибатхои мушохидахо рафтаистода мебошад:гузариши рента аз як гурух ба дигар ба чамъият бе пул еамебошад.Мубориза барои он вакти зиёд ва кушиш талаб мекунад,манбахои зиёди модди ва молиявиро талаб менамояд.Пас,хусусияти гирифтани рента аз мукобилати сахти ду намуди ракобат бармеояд:махсулнокии ичтимои дар бозор,чун,харакат ба гирифтани даромад ишора шудааст,ва камхосилии ичтимои дар сиёсат,зери номи харакат ба гирифтани бадастории рента баромад мекунанд.Ин маъно дорад,ки дар дарду соха харакати асоси ин харкат ба камнамоии рента мебошад.

Рентае.ки натичаи амалнамоии механизми бозор ба вучуд меояд, «хакики» ва рентае,ки бо усули сиёси ба амал омада «калбаки»ном доранд.

Се сатхи сохтори чудо мешаванд.сатхи аввалро истехсолкунандагон ташкил мекунанд.онхо воситахо ба дастории барои худ шароитхои имтиёзноки истехсоли маблаггузори меукнанд.Мавчудияти истехсолкунандагон.барои бадастории хукукхои махсус пардохт намудан таёранд,ки фаъолияти амлдорони давлати бехтар менамоянд.Ин хатман ба азнавтаксимкунии чой дар идорахои идоравии давлати меорад.Порагири барои гирифтани вазифа,ки бо таксимнамоии хукукхои имтиёзноки,харочот барои ширкатхои сиёси ва чустучуймаълумотхои иловаги алокаманд мебошанд- хамаи ин харочоти гирифтани (ба дастории)рентаи сатхи дуюмро ташкил мекунад.сатхи сеюм бо таксимнамоии воситахо.ки аз тарафи давлат дар натичаи ин ё он фаъолияти вай чамъ кардашудааст,алокаманд аст.Дар ин сатх ракобат барои гирифтани ёрии пули,дотатсия,карзхо ва г. х. ба амл меояд.Чунин падидахо одатан дар иктисоди транзивии (гузариш) во мехуранд.хамаи баёншуда аз он шаходат медихад.ки чараёни гирифтани рента аз шароитхои иктисоди,ичтимои ва сиёси дар чамъият руйдиханда,муайян мешавад.