Месяц: Октябрь 2020
-
Мафҳуми андоз, боҷу хироҷ
Чанд вақтест, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон аз принсипи хоҷагии халқро идора кардани давлат даст кашидааст. Он вақтҳо давлат ва мақомоти он бевосита ба фаъолияти молиявию хоҷагии ҳамаи субъектҳои хоҷагидорӣ роҳбарӣ мекарданд ва ҳамин тариқ барои иҷрои вазифаҳои ба зимма гирифтаашон маблағ мекофтанд. Дар ин гуна шароит манбаъи бо пул таъмин намудани…
Муфассалтар » -
Андозҳо ва дигар даромадҳои давлатӣ
Муҳимтарин шакли фаъолияти ҳар як давлат, тавре ки маълум аст, ташаккул додани (сафарбарии) даромадҳои давлатӣ мебошад. Даромади давлатӣ — инҳо захираҳои молиявие (пулие) мебошанд, ки аз манбаъҳои гуногун ба ихтиёри давлат дохил мешаванд ва давлат онҳоро барои ҳалли масъалаҳои худ ва иҷрои ӯҳдадориҳояш истифода мебарад. Даромади давлат аз ҳисоби даромади…
Муфассалтар » -
Таъриф, мавзӯъ ва усули ҳуқуқи андоз
Аксари давлатҳо, аз он ҷумла Тоҷикистон ҳам хазинаи худро тавассути манбаъҳои гуногуни даромади давлатӣ, аз ҷумла андоз пур мекунанд. Масалан, даромади буҷети мамлакат маъмулан[1] аз ҳисоби мадохилоти андози фурӯш, боҷҳои гумрукӣ ва дигар пардохтҳое, ки мақомоти гумрук ҷамъ меоваранд (андози арзиши иловашуда, аксизҳо ва андози истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард), хироҷи замин…
Муфассалтар » -
Мазмуни муносибатҳои ҳуқуқии андоз
Соҳаи андозбандӣ муносибатҳои гуногуни ҷамъиятиро дар бар кардааст. Муносибатҳои воқеии иқтисодӣ асоси ин муносибатҳоро ташкил медиҳанд. Мақсад аз танзими ҳуқуқии муносибатҳои иқтисодӣ ба манфиати умуман давлат ва ҷамъият мутобиқ гардонидани онҳост. Соҳаи андозбандӣ ё муҳити андоз соҳаест, ки ваколатҳои идораи давлатиро оид ба муқаррар намудан ва ҷамъ овардани андоз фаро…
Муфассалтар » -
Манбаъҳои ҳуқуқи андоз
Манбаи ҳуқуқ истилоҳи ҳуқуқӣ буда, барои ифодаи шаклҳои гуногуни иродаи давлат (ҷамъият) хизмат мекунад, ки тавассути онҳо ин ирода ба ҳуқуқ табдил меёбад. Манбаи ҳуқуқ ба маънои махсуси ҳуқуқӣ шакли зоҳирии ифодаи ҳуқуқ, яъне ҷамъи асноди меъёрии ҳуқуқӣ мебошад, ки онҳо меъёрҳои ҳуқуқро дарбар кардаанд. Дар навбати худ меъёрҳои ҳуқуқ…
Муфассалтар » -
Принсипҳои асосии ҳуқуқи андоз
Танзими ҳуқуқии системаи андози Ҷумҳурии Тоҷикистон ба принсипҳои муайян асос ёфтааст. Принсипи ҳуқуқӣ асоси дастуриест, ки чун қоида дар қонун ё санадҳои иловагии (зерқонуни) меъёрӣ муайян карда шудааст. Ҳамин тавр принсипи дар асоси ҳуқуқ тартибёфтаи системаи андоз манбаи бунёдгузор аст, ки нишонҳои умумӣ ва махсуси ҳуқуқи (қонунгузории) андозро устувор мегардонад.…
Муфассалтар » -
Маълумоти умумӣ оиди ҳуқуқи андози ҶТ
Нақша 1.Мафҳум, предмет ва принсипҳои ҳуқуқи андоз 2. Система ва намудҳои андоз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон 3. Андоз ва боҷи гумрукӣ 4. Вазифаи андозбандӣ ва шаклҳои амалӣ гардонидани он дар муносибатҳои бозоргонӣ 1. Мафҳум, предмет ва принсипҳои ҳуқуқи андоз Ҳуқуқи андоз гуфта, маҷмӯи меъёрҳои ҳуқуқиеро меноманд, ки муносибатҳои ҷамъиятии фаъолияти дар…
Муфассалтар » -
Санадҳои асосии қонунгузории андоз
Санадҳои асосии қонунгузории андоз ва асноди дигаре, ки андозбандиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардонанд 1. Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 12 ноябри соли 1998 №664 (бо тағйироту иловаҳои минбаъда). 2. Конститутсия (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон дар референдуми умумихалқӣ 6 ноябри соли 1994 қабул гардидааст. Дар референдуми умумихалқии 26 сентябри соли 1999…
Муфассалтар » -
Ҷавобгарии ҷиноятии ҳуқуқӣ
Ҷавобгарии ҷиноятии ҳуқуқӣ аз рӯи оқибати худ аз тамоми намудҳои дигари ҷавобгарии ҳуқуқии андозсупорандагон барои қонуншикании молиётӣ ҷиддитар аст. Қонуншикании (ҳуқуқвайронкунии) ҷиноятии соҳаи муносибатҳои ҳуқуқии молиётиро ба тарзи дигар ҷинояти молиётӣ меноманд. Ин қонуншиканӣ ва ҳамчунин муҷозоти содир гардидани он дар Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон (КҶ ҶТ) пешбинӣ шудааст. Ба…
Муфассалтар » -
Ҷавобгарии маъмурии ҳуқуқӣ
Соҳибкорони алоҳида (инфиродӣ) намояндагони онҳо ва намояндагони андозсупоранда (агенти андоз) дар баробари ҷавобгарии пешбининамудаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи Кодекси Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд (минбаъд — КҲМ). Ҷавобгарии маъмурӣ як навъи ҷазои ҳуқуқӣ аст. Он танҳо ҳангоми ҳуқуқвайронкунӣ сар мезанад. Намудҳои гуногуни рафтору кирдори…
Муфассалтар » -
Чораҳои ҷавобгарии молиявии ҳуқуқӣ
Ҷавобгарии молиявии ҳуқуқӣ дар шакли ҷарима барои риоя накардани қонунгузории андоз дар боби 10 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон сабт шудааст. Андозсупорандагон (шахсони мансабдори агентҳои андоз) дар мавриди қонуншиканиҳои зайл бо тартиби муқарраргардида ба ҷавобгарии молиявии ҳуқуқӣ кашида мешаванд: дар мавриди саривақт пешниҳод накардани декларатсияи (баённомаи) андоз;дар мавриди кам карда нишон…
Муфассалтар » -
Масъулияти риоя нашудани қонуни андоз
1. Муқаррароти умумӣ Масъалаи муқаррар кардани системаи самарабахши андоз ва назорати пардохти андоз имрӯз барои аксари мамлакатҳои ҷаҳон масъалаи муҳим ва доғ гаштааст. Бо вуҷуди он ки кишварҳои тараққикарда дар такмили қонунгузории андоз ва назорати молия ба комёбиҳои назаррас ноил гаштаанд, миқёси сар печидан аз пардохти андоз дар ин мамлакатҳо…
Муфассалтар » -
Чораҳои маъмурӣ (маъмуриятчигӣ) дар соҳаи андоз
Яке аз муҳимтарин шартҳои устувории системаи молиявии ҳар давлат, аз ҷумла Ҷумҳурии Тоҷикистон муттасил ситонидани андоз ва боинтизомии андозсупорандагон мебошад. Ҳамаҷониба риоя гардидани ин шартҳо бо системаи ягонаи тартиб додани қонунгузории андоз, назорати ягона ба меъёрҳои ҳуқуқӣ, ҳисоби дуруст, пурра ва саривақт ба буҷети давлатӣ ва фондҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон…
Муфассалтар » -
Андозҳои омехта
Дар Тоҷикистон ба андозҳои омехта (андозҳои аз ҷониби шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ пардохташаванда) инҳо марбутанд: Андози арзиши иловашуда (ААИ)АксизҳоПардохтҳои иҷтимоӣХироҷи заминХироҷи ягонаи замин аз хоҷагиҳои деҳқонӣ (фермерӣ) — то 31.12.2003 ҷорӣ шудаастАндози соҳибони воситаҳои нақлиётАндози фурӯши пахта ва алюминийАндози маҳаллии савдои чаканаАндози маҳаллӣ барои нигоҳдории нақлиёти мусофиркаши ҷамъиятӣБоҷи гумрукӣ ва…
Муфассалтар » -
Андозҳое, ки шахсони ҳуқуқӣ месупоранд
Дар Тоҷикистон аз шахсони ҳуқуқӣ (юридикӣ) намудҳои зерини андоз гирифта мешаванд: андози фоидаи шахсони ҳуқуқӣ;андози истифодабарандагони конҳо;андози амволи корхонаҳо;андози истифодабарандагони роҳҳои автомобилгард;андозе, ки субъектҳои соҳибкории хурд аз рӯи системаи соддакардашуда месупоранд. 1) Андози фоидаи шахсони ҳуқуқӣ яке аз муҳимтарин пардохтҳои ҳатмии низоми (системаи) андози ҷумҳурӣ мебошад. Ин андозро ба ҷумлаи…
Муфассалтар » -
Системаи андозҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
Пардохтҳои ҳатмии ба системаи андозҳо шомилро ба гурӯҳҳои марбути субъектҳои пардохт ҷудо кардан айни мақсад аст. Дар ин асос гурӯҳҳои мазкурро ин тариқ ҷудо кардан мумкин аст: андозҳое, ки шахсони воқеӣ месупоранд;андозҳое, ки корхонаҳо месупоранд;андозҳое, ки ҳам шахсони ҳуқуқӣ ва ҳам шахсони воқеӣ месупоранд (андозҳои омехта). Боҷу пардохтҳои ҳатмии дигар…
Муфассалтар » -
ФАРОЗЕ АЗ ТАВСИЯҲОИ ИМОМИ АЪЗАМ ДАР БАЁНИ ТАМАССУК БА ҲАДИСИ РАСУЛИ АКРАМ (С)
Инак, бо чанд ҷумалоте аз суханони имоми мазҳаби худ, имоми Аъзам – Абуҳанифа (р) дар мавзӯи тамассук (чанг задан) ба ҳадиси Расули Акрам (с) таваҷҷӯҳ мекунем: 1- إذا قُلتُ قَولاً يُخالِفُ كِتابَ اللهِ تعالى وَخَبَرَ الرسولِ (ص) فَاترُكُوا قَولِي[1]. «Хар гоҳ сухани ман бо ҳукми Қуръон ва Ҳадис мухолиф бошад,…
Муфассалтар » -
КИТОБИ ФИҚҲИ КАЙДОНӢ НАЗДИ ФУҚАҲО ЧӢ ЭЪТИБОРЕ ДОРАД ВА МУАЛЛИФИ ОН КИСТ?
Яке аз сарчашмаҳое, ки боиси ихтилофи толибилмони мо дар масъалаи ишораи саббоба гаштаааст, китоби Хулосаи Кайдонӣ аст. Китоби мазкур бо эътирофи уламо агарчи ҳаҷми кӯчак ва хӯрд дорад, вале хатову иштибоҳоти бузург дорад. Яке аз он хатоҳо зикри ишораи саббоба дар боби муҳаррамоти намоз аст. Муаллифи Кайдонӣ хатоан ишораи саббобаро…
Муфассалтар » -
ҲУКМИ КАСОНЕ, КИ МАСХАРА БА СУННАТИ ИШОРАИ САББОБА МЕКУНАНД
Шояд ин рисолаи нафис ва дар маънои худ беназири Мулло Алиқорӣ бори аввал аст дар диёри мо табъу нашр мешавад. Агар ба ҷои Фиқҳи Кайдонӣ ва Фарзи айн навиштаҳои чунин муҳаққиқон дар диёри мо мунташир мебуд ва дар дастраси омма қарор мегирифт, ҳеҷ гоҳ мардуми мусалмони мо бо тақлиди кӯр-кӯрона…
Муфассалтар » -
ЗИКРИ ҲАДИСҲО АЗ МИШКОТУЛ МАСОБИҲ
1- عَن ابنِ عُمرَ رَضيَ اللهُ عنهما قال: كَان رَسولُ اللهِ (ص) إذا قَعَدَ فِي التَشَهُّدِ وَضَعَ يَدَهُ اليُسرَى عَلَى رُكبَتِهِ اليُسرَى وَوَضَعَ يَدَهُ اليُمنَى عَلَى رُكبَتِهِ اليُمنَى وَعَقَدَ ثَلاثَة وَخَمسِينَ وَأَشارَ بِالسَّبَّابَةِ[1] «Ибни Умар ривоят мекунад: Паёмбари Акрам (с) вақте дар қаъдаи аввал ва ё қаъдаи сонӣ менишастанд, дасти…
Муфассалтар » -
ДАЛЕЛҲОИ ИШОРАИ САББОБА АЗ ИҶМОЪ ВА ГУФТОРИ ФУҚАҲО
Яке дигар аз далелҳои исботкунандаи ишораи саббоба ба ғайр аз Қуръон ва Суннат, иҷмоъи уммат аст. Зеро аз ҳеҷ нафар аз асҳоби Паёмбар ва на аз уламои салаф ва халафи уммат хилофе дар тасҳеҳ ва ҷавози ин масъала маълум нагашта ва ривоят нашудааст. Балки имоми Аъзам ва шогирдони ишон Абуюсуф…
Муфассалтар » -
КАЙФИЯТИ ИШОРАИ САББОБА НАЗДИ ҶУМҲУРИ ФУҚАҲОИ ҲАНАФӢ
وَالصَّحِيحُ المُختَارُ عِند جُمهُورِ أصحابِنَا أَنهُ يَضَعُ كَفَّيهِ على فخِذَيهِ ثم عند وُصُولِهِ إلى كَلِمَةِ التَوحِيدِ يَعقِدُ الخِنصَرَ والبِنصَرَ وَيُحَلِّقُ الوُسطى والإِبهَامَ ويُشِيرُ بِالمُسَبِّحَةِ رَافِعاً لَها عند النَّفيِ واضِعاً عند الإِثبَاتِ ثم يَستَمِرُّ على ذلكَ. Аммо қавли саҳеҳ ва мухтор назди ҷумҳури асҳоби мазҳаби мо дар кайфияти ишораи саббоба ин…
Муфассалтар » -
Афсонахои точики
Афсонаи Рубоҳ
Будаст набудааст, як Рӯбоҳ будааст. Вай доим мурғҳои деҳаро дуздида мебурдаасту хӯрда мегаштааст. Рафта-рафта Рӯбоҳ пир шудааст, дигар дуздӣ кардан наметавонистаасту фиребу ҳиларо пеша гирифтааст. Як рӯз саҳарии барвакт хеста, ба даст асо гирифта, ба деҳа омадааст. Омада дидааст, ки як Хурӯс дар сари девор «қу-у-қу-ку-ку-у-у!»-кунон одамонро бедор мекунад. Хурӯс…
Муфассалтар » -
Афсонахои точики
Афсона Рубох ва Лаклак
РӮБОҲ ВА ЛАКЛАК Як замоне Рӯбоҳ ва Лаклак бо ҳам дӯст буданд. Як рӯз Лаклак ба хонаи Рӯбоҳ меҳмон шуда омад. Рӯбоҳ хурсанд шудуҳадаҳа шӯла пухт, ба табақ кашида пеши меҳмонаш гузошт. Марҳамат, ҷӯраҷон, бо иштиҳо бихӯр, ки ман шод шавам, — гуфт Рӯбоҳба Лак-лак. Лаклаки бечора ба табақ нӯл…
Муфассалтар » -
Афсонахои точики
Афсонаи РӮБОҲИ МАККОР ВА ГУРГИ НОДОН
РӮБОҲИ МАККОР ВА ГУРГИ НОДОН Буд набуд, як Рӯбоҳ буд, аз ҷумлаи рӯбоҳҳои ҳушёру маккору аз корбезору ба хӯрдан тайёр. Ҳаминаш аҷиб буд, кӣ ҳар чи мехост, мешуд, ҳар чӣмекофт, меёфт. Рӯзе боге дарёфт, аҷаб нозанин, сабзу хуррам, себзору токзор,ангурҳояш рангобаранг. Худо дод! — гуфт Рӯбоҳ ва нисфишабӣ расида омаду…
Муфассалтар » -
Афсонахои точики
Афсонаи ХУРӮСИ ЗИРАК
ХУРӮСИ ЗИРАК Шағоле гушнаю ғамгин дар фикри сайде буд. Хурӯсакро дид, ки дончида гаштааст. Шағол оҳиставу боэҳтиёт ва бесадо ба сӯи Хурӯсак кадам зад.Хурӯсаки ҳушёр пай бурд, ки шағол меояд, фиррӣ париду ба сари девор нишаст. Шагол пеши девор омада гуфт: Дӯсти азиз, Хурӯсак, магар тарсидӣ ё ҳазар кардӣ, ки…
Муфассалтар » -
Афсонаи Се сагу як гург
Рузе се саг як Гургро дар қарибиҳои деҳа дида, таъқиб карданд. Сагонзабонҳояшонро бароварда, беист аз қафои Гург медавиданд. Гург мегурехтусагҳо медавиданд. Давиданд, давиданд, охир Гургро маҷоли тохтан намонд.Хаставу бемадор ба сари баландӣ баромаду ду пои қафояшро ба тагаш гириф-та нишасту ба сагҳо рӯ оварда гуфт: Истед! Канӣ бигӯед, ки чаро…
Муфассалтар » -
Афсонахои точики
Афсонаи ГУРГИ НОДОН
ГУРГИ НОДОН (Буда набудааст, як Гург будааст. Вай бисёр дара ба дараю саҳро ба саҳро гашта, дар ҳеҷ ҷо хӯрок наёфтааст. Охир аз гушнагӣ чунон хароб шудааст, ки базӯр роҳ мерафтааст. Як рӯз ғамгину маъюс рафта истода будааст, ки дар роҳ ба як Бузак вохӯрдааст. -Оҳ, Бузаки ҷонон! — гуфтааст…
Муфассалтар » -
Афсонаи Саъба ва Фил
Буд набуд, як Саъба буд. Вай дар шохи дарахт лона сохту тухм карда,бача баровард. Рӯзе, як Фил омада худро ба дарахт молидан гирифт. Дарахтсахт ларзид, хонаи Саъба вайрон шуд, бачаяконаш гирён шуданду афтида но-буд шуданд. Саъба дар ҳакки бачаяконаш зор-зор гиря кард. Чанд вақт гузашт, боз Саъба лона сохту тухм…
Муфассалтар » -
Афсонахои точики
Афсонаи БУЗАКИ ҶИНГИЛАПО
БУЗАКИ ҶИНГИЛАПО (Ь,, набуд, як Бузаки ҷингилапо буд. Бузак се бача дошт. Номи якташАлӯлак, дуюмаш Булӯлак, сеюмаш Хиштаки сари танӯр. Бузаки ҷингилапо ҳаррӯз ба чарогоҳ рафта истода, ба бачагонаш мегуфт: Алӯлакам, Булӯлакам, Хиштаки сари танӯракам! Ман ба чарогоҳ мера-вам, дар шохакам алаф, дар даҳонам об, дар пистонакам шир меорам. Дарроқулф…
Муфассалтар »