Афсонаи точикии КАЙКАК

КАЙКАК

Буд набуд, як замоне дар кунҷи як маконе як Кайкаку як Канаяк буд. Онҳо чунон дӯст буданд, ки ҳамдигарро ягон рӯз набинанд, бисёр зиқ мешуданд. Кайкак дасташ холӣ шавад, ба хонаи Канаяк мерафт. Онҳо дуру дароз аз дидори ҳамдигар ҳузур карда, чақ-чақ карда мешиштанд.

Як рӯз Кайкак ба хонаи Канаяк омад. Канаяк дӯсти азизашро зиёфат карданӣ шуда, хеста ба дегаш шир андохту алов карданӣ шуд, ки ҳезумаш камӣ кард. Вай ба Кайкак гуфт:

• Ту як дам шин: ман рафта ҳезум мебиёрам, — гуфта ҳезумчинӣ рафт

Кайкак як дам шишт, аз Канаяк дарак нашуд. Ду дам шишт, аз Канаяк дарак нашуд. «Алави оташдон намурдаастку, бинам, мабодо шир ҷӯшида надамад» гуфта, парида ба
лаби оташдон шиштанӣ буд, ки лагжида ба даруни шир афтида мурда монд.

Як замон Канаяк омад, ки Кайкак нест. Эй Кайкак! — гуфта чор тарафа кофт, дараки Кайкакро наёфт. «Хайр, ягон ҷо рафтагист, омада мемонад» гуфта, ба таги дег ҳезум монда, ба шир нигоҳ кард, ки Кайкак ба даруни шир афтида, чаппа шуда хоб рафтааст. Фиғони Канаяк баромад, рӯяшро яша канду аъзодор шуд. Як вақт Алошақшакққка ба лаби боми Канаяк омада шишта буд, ки Канаяк рӯ кандаю мӯ канда, гиря карда шиштааст.

• Батучӣ шуд, Канаяк? Чаро рӯканда шудӣ, мӯканда шуди!
  Чаро ин қадар зор-зор гиря мекунӣ? — гуфта пурсид.

Канаяк оҳу воҳ карда ҷавоб дод, ки

• Ман рӯ наканам, кӣ канад? Ман мӯ наканам, кӣ меканад. Ман гиря накунам, кӣ гиря кунад, ки бародарам Кайкак мурд,
  ман аъзодор шудам.

Алошақшакқка аҳволи Канаякро дида дилаш сӯхт

• Ту дар ғами бародарат рӯкандаю мӯканда бошӣ, манам,
  Аккаяки паррехта, — гуфта пару болашро гуррӣ аз танаш рехт.

Алошақшаққа хез зада-хез зада, гиряю нолакунон ба таги Чанор рафт. Чанор аҳволи вайро дида, ҳайрон шуда пурсид:

• Эй, Алошақшакқка, ҳар рӯз пару бол доштӣ, шак-шак шодӣ карда, омада ба шохи ман мешиштию имрӯз чӣ шуд, ки пару болат бутун рехтагӣ, рӯ-рӯи замин гиряю нолон карда гаштаӣ?

• Эй дарди мана напурс! — гуфт Алошақшакқка, — Кайкак мурдааст, Канаяк рӯкандаю мӯканда, манам Алошақ паррехта.
• Ин хел бошад, манам чанори баргрехта, — гуфта Чанори азамат тамоми баргашро ба замин рехта, луч шуд.

Фурсати як чойхӯрӣ нагузашта, Бузак ба таги Чанор баргхӯрӣ омад. Омада дид, ки таги Чанор ҳафт қабат барг.

Эй Чанор, худаш чӣ гап? Ҳар рӯз омада, базӯр якта-нимта барги туро ёфта мехўрдаму имрӯз чӣ шуд, ки ҳамаи баргҳоятро партофтаӣ, луб-луч шудаӣ?

• Оҳ, дарди маро напурс! — гуфт Чанор шохҳояшро ларзонда, — Кайкак мурдааст, Канаяк рӯкандаю мӯканда, Алошақшаққка паррехта, ман ҳам Чанори баргрехта!
• Ин тавр, ки бошад, ман ҳам Бузаки шохшикаста! — гуфта Бузак ду шохашро гурсӣ ба санг заду шикаст.

Сонӣ Бузак ба лаби ҷӯй рафта об хӯрд. Оби равон ӯро ба ин ҳол дида, ҳайрон шуда пурсид:
Эй Бузаки бечора, ҳар рӯз шохдор будӣ, чӣ шуд, ки имрӯз
ҳар ду шохат шикастагӣ?
Эй обаки равон, ҳоли маро пурсида чӣ кор мекунӣ? — гуфт Бузак оби дида рехта. — Кайкак мурдааст, Канаяк рӯкандаю мӯканда, Алошақшақкқа — паррехта, Чанор — баргрехта, ман ҳам Бузаки шохшикаста.
-Эй вой ба ҳолизори Канаяк! — гуфтОбиравон худро такурӯ

• Кайкак ки мурда бошад, ман ҳам обаки лойолуд.

Ана, ҳамин хел Канаяк дар гами дӯсташ азодор шуду
Алошақшақка парашро партофта, Чанор баргашро рехта,
Бузак шохҳояшро шикаста, Оби равон лойолуд шуда ба дарду
алами ӯ шарик шуданд