Хусусиятҳои баҳисобгирии металҳои қиматнок, доруворӣ, сӯзишворӣ, равғанҳои молиданӣ, ашёҳои камарзиш
Баҳисобгирии металхои қиматнок. Ба таркиби металҳои қиматнок тилло, нуқра, платина ва металҳои гурӯхд платин (палладий, придий) дохил карда мешавад. Сангҳои қиматнок — ин алмоси табиӣ, зумурад, лаъл, марво-рид мебошанд.
Маълумот оиди микдори металҳои қиматнок дар ҳуҷчатҳои ибтидоии шакли байни варақавӣ инъикос карда мешавад.
Дар ҷойҳои нигохдории баҳисобгиррш металҳои қиматнок дар ҳуҷҷатҳои дақиқи бахдсобгирӣ бурда мешавад, ки ба шахсони аз ҷиҳати моддӣ масъул баъди бақайдгирӣ дар бухгалерия бо забонхат дода мешавад. Дар ин ҳолат китобҳо, дафтарҳо ва дигар феҳристҳои баҳисобгирӣ рақамгузорӣ карда шуда, дӯхта мешаванд ва дар онҳо роҳбарият имзо гузошта, мӯҳр мегузорад.
Оиди металҳои қиматнок дар феҳристхои баҳисобгирӣ номгӯи намуди метал, вазн ва дигар пайвастагиҳои дар таркиби металҳои қиматнок буда, нишон дода мешавад. Оиди сангҳои қиматнок дар феҳристҳои баҳисобгирӣ номгӯй, таъинот, марка, андоза ва рақами маҳсулот, гурӯҳ, сифат, тавсифи сангҳо, вазн бо карат қайд карда мешавад.
Барӯйхатгирии метал ва сангҳои қиматнок на камтар аз ду маротиба дар як сол аз рӯйи ҳолат дар 1-уми январ ва 1-уми июл дар ҳамаи ҷойҳои нигохдорӣ ва истеҳсолот гуза-ронида мешавад.
Маълумотҳои барӯйхатгирӣ дар санад оиди барӯйхатгирии металҳои қиматнок, санад оиди барӯйхатгирии сангҳои қиматнок ва рӯйхат оиди барӯйхатгирии металҳои қиматнок инъикос карда мешавад. Қайдҳо дар ҳуҷҷатҳо оиди ҷойи нигохдорӣ ва истифодаба-рии металҳо ва сангҳои қиматнок гузаронида мешавад. Ҳангоми ба охиррасии барӯйхатгирии ҳуҷҷатҳо ба^бухалте-рия барои инъикос намудани натиҷаи барӯйхатгири супори-да мешавад. Натиҷаи барӯйхатгирӣ дар баҳисобгирш! бухгалтерӣ дар муддати 10 рӯз баъди ба охиррасии расмияти барӯйхатгирӣ инъикос карда мешавад.
Баҳисобгирии доруворӣ ва лавозимоти ҷароҳатбанди. Ба таркиби доруворӣ ва лавозимоти ҷароҳатбанди дохил мешавад.
- воситаҳои дорувори, ваксинаҳо;
- воситаҳои ҷароҳатбандӣ (дока, бинт ва пахта)
- маводҳои ёрирасон (резинаҳо, капсулаҳо).
- Баҳисобгирии доруҳо аз рӯйи гурӯҳҳои зерин ба амал меояд:
- воситаҳои дорувориҳои заҳрдор; воситахои дорувориҳои наркотики; спирти этил;
- доруҳои нав барои санҷишҳои химики ва тадқиқотҳо.
Баҳисобгирии доруворӣ ва лавозимоти ҷароҳатбандӣ дар муассисаҳои тиббй ва дигар муассисаҳо бояд мувофиқи дастурамал оиди баҳисобгирии дору ва воситаҳои ҷароҳат-бандӣ бурда мешавад.
Барӯйхатгирии доруворӣ ва лавозимоти ҷароҳатбанди интихобан як маротиба дар як семоҳа гузаронида мешавад. Оиди доруҳок наркотики ва заҳрдор тафтиши миждори ҳақиқии онҳо ҳар моҳ дар санаи якум гузаронида мешавад. Дар ин ҳолат бақияи ҳақиқии доруҳои наркотики дар рӯйхати алоҳқдаи барӯйхатгирӣ қайд карда мешавад.
Баҳисобгирии сӯзишворӣ ва равғанҳои молқдаий. Сӯзишворӣ ва равганҳои молиданӣ барои хароҷотҳои таш-
килот дар асоси меъёрҳои муқарраршуда ба ҳисоб гирифта мешавад.
Меъёри хароҷоги сӯзишворй ва равғанҳои молиданӣ мувофиқи талаботи техникии дар автомобкл буда, муқаррар карда мешавад. Баҳисобгирии мавсим (дар вақти тобистон ва зимисгон) иқлимӣ ва дигар омилҳои исгифодабарӣ бо ёрии коэффисентҳои дар шакли фоиз ба тартиб оварда шуда бурда мешавад.
Мукотиботи ҳисобҳо аз рӯйи маблағгузории воситаҳои асосӣ, активҳои ғайримоддӣ ва ғайриистеҳсолӣ
| 1 | Аз молгаъминкунавдагон кабул намудани таҷҳизот ва масолеҳи сохтмонӣ барои сохтмон | 040, 041 | 150 |
| 2 | Ба ташкипоти пудрата интиқол додани таҷҳизот ва масолеҳҳои сохтмонӣ барои сохтмони асосӣ | 150 | 040,041 |
| 3 | Аз эътибор соқит сохтани тачҳизот ва масолехҳои сохтмонӣ, ки дар объекти сохтмони нави бо роҳи хоҷагидорӣ бунёдшуда хароҷот шудаавд | 203, 224 | 040, 041 |
| 4 | Аз анбор кабул намудани масолехдои мӯхдати исшфодабариашон дароз барои иҷрои корҳои илмй — тадқиқотӣ, таъмир ва аз нав барқарор намудани асарҳои таърихӣ, мукадцасоти осорхонаҳо ва ёдгориҳои меьморй | 043 | 060 |
| 5 | Аз эътибор соқит намудани масолеқҳои мӯҳлати исгафодабариашон дарози хароҷотшуда | 200,220, 221,225 | 043 |
| 6 | Дар асоси шартнома барои иҷрои корҳои илмию тадқиқотӣ харидорй нам)’дани таҷхизоти махсус | 044 | 111,178 |
| 7 | Аз анбор ба идораҳои илми ингиқол додани таҷҳизоти махсус барои иҷрои корҳои шартномавӣ. Хзмзамон дар хисоби ғайритавозуетш 02 инъикос карда мешавад | 220 | 044 |
| 8 | Даромад намудани таҷх.изоти махсус аз рӯйи нархи имконияти исгифодабарӣ, ки баъди анчоми корҳо ба супорищаихандагон баргардошща нашуда, ба сифа-ти: воситаҳои асосӣ ашёҳои камарзиш ва масолехдо истифода бурда мешавад Эзоҳ: Арзиши ин таҷҳизот аз ҳисоби гайрибалансии 02 аз эътибор соқит гардонида мешавад | 013,016 071 060,063 | 020,250 260 241,270 |
| 9 | Харидорӣ намудани ҳайвонот барои фарбехкунӣ | 050 | 111,178 |
| 10 | Даромад намудани чорвои чавон ва дар парваршп-бз’да аз рӯйи нархк нақшавӣ | 050 | 220 |
| И | Аз эътибор сокит намудани хайвоноти ҳалокшудаи ҷавок ва дар парваршпбуда аз ҳисоби муассиса | 220 | 050 |
| 12 | Аз рӯйи нархҳои нақшавӣ даромад намудани маҳсулота lyurraҳангоми куштани хайвонот Ҳ^йамон ба фарқи ҳайвоноти кушташудз ва арзи-ши маҳсуло™ гирифташуда чунин қайд гузаронвда мешавад | 080 050,220 | 050 220,050 |
| 13 | Аз эътибор соқит намудани фарқи арзиши ҳақикӣ ва нақшавии маҳсулоти чораопарварӣ ва арзиши чорвои ҷавон ва дар парваришбуда, ҳангоми хароҷоти барзиёдатии нархҳои нақшавИ сарфа намудани -«Сторно (Бақияи) сурх» аз рӯйи ҳисобҳои дар боло дарчгардвда | 050,080 | 220,400 |
| 14 | Харидорӣ намудани маҳсулоти хӯрокворӣ ва масолехдо | 060-069 | 091,101,111, 131,160,178 |
| IS | Иктиқолдоданимаҳсулотихӯрокворӣвамасолеҳҳобароикорхард | 222 | 061,063,067 |
| 16 | Даромад наглудани масолеҳои аз хисоби коркард ва захира ворщшуда | 061,063,067 | 222 |
| 17 | Даромад намудани захираҳои модции барзиёдатие, ки дар натиҷаи барӯйхатгирӣ ошкор шудаанд, бо арзршш бозорӣ | 040, 041, 043,060-067,069 | 270,400 |
| 18 | Аз эътибор соқит намудани захирахои модции хароҷотхпуда дар асоси хуччатҳои тасиқкунанда | 200,201, 210, 220, 223,225,227 | 043,060-067, 069 |
| 19 | Фурӯши масолеххои истифоданашавацда ва барзиёдатӣ аз рӯйи арзиши тавозунӣ Ба маблағи аз арзнши тавозунӣ зиёдтар (бе авдози арзшпи иловашуда) Ба маблағи андози арзиши иловашудае, ки ба даро-мади буҷет боад пардохта шавад | 110, 111, 120,178 178 178 | 040,041,043. 060-067,069 400 173 |
| 20 | Аз ҳисоби муассиса аз эътибор соқит намудани камшавии таббии захираҳои моддӣ дар доираи меъёрҳои мукарраргардида, инч^таш камомад ва вайрон шудани онҳо аз рӯйи арзиши тавозунӣ | 140, 141, 220,241,270 | 060 — 067,069 |
| Аз эътибор соқкг намудани камомад ва вайрон шудани захираҳои моддие, ки ба хлсоби шахсони гунахкор бурда шлщаанд, аз рӯйи арзиши бозорй: ба мабла1-и арзиши тавозуни | 170 170 | 040,041,043, 044,060-067, 069 | |
| ба маблап! фарқи арзиши тавозуни ва бозорй | 170 | 401 | |
| 22 | Аз рӯйи нарлҳои харид даромад намудани наслҳои ҷавони аспхри корИ, ки аз ҳисоби маблагқои буҷегӣ нигохдорӣ карда мешаванд | 067 | 140 |