Месяц: Январь 2020
-
Конуни Чумхурии Точикистон дар бораи бакайдгирии давлатии асноди холати шахрванди
(Конуни ЧТ аз 31.12.2008 № 483, аз 26.03.2009 № 496, аз 25.03.2011 № 711, аз 28.06.2011 № 733) БОБИ 1 МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ Моддаи 1. Муносибатҳое, ки бо Қонуни мазкур танзим мегарданд Қонуни мазкур тартиби бақайдгирии давлатии асноди ҳолати шаҳрвандӣ, тартиби таҷйир додан, ислоҳ, барқарор ва бекор намудани сабти асноди ҳолати…
Муфассалтар » -
Ракобати шоханшохихои порт ва сосониён бо рим ва ахамияти таърихии он
Таърих гувоҳ аст, ки гузаштаи мардуми форсзабон аз замонҳои қадимтарин, яъне аз нахустқавмҳои ориёӣ сар карда ва то истилои араб таърихи муштарк дошта, дар як фазои сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ, маънавӣ, тарзи зиндагӣ қарор доштанд ва шаҳди бурдбориҳо ва талхии бохтро бо ҳам мечашиданд. Нерӯи пуриқтидори соҳибони ин таърих, ки…
Муфассалтар » -
Техника ва технология дар тамаддуни рими кадим
Маданияти Рим дар Аврупо ва ҳавзаи Баҳри Миёназамин бо шарофати он васеъ паҳн мегардад, ки ба он сохтори идораи самаранок, низоми ягонаи ҳуқуқ, инчунин бо шарофати малакаю маҳорати устоҳо ва муҳандисони Рим, ки дар сатҳи баланд қарор доштанд, мусоидат мекарданд. Римиҳо ба нашъунамои техника дар оғози ҷанги шаҳрвандӣ (наздики асри…
Муфассалтар » -
Омилҳои оламшумул ва абадияти навруз
Дар маҷмуае, ки дар даст доред, маърузаҳои 17 моҳи марти соли 2017 дар Конференсияи илмии бахшида ба ҷашни Соли нави Наврузӣ манзургардонда ҷой дода шудаанд, аз он ҷумла маърузаҳои Ю.Ёқубов «Тасвири ҷашни Навруз дар ёдгориҳои бостон», Т.Н.Зиёзода «;Дилорою оламафрузи, Навруз, имруз!», Т.М.Ғуломов «Рисолати таърихию фарҳангии Навруз», И.Мирзоалиев «Баъзе рукнҳои наврузии…
Муфассалтар » -
Конуни Чумхурии Точикистон дар бораи танзими анъана ва чашну маросимхо
(Конун аз 18.06.2008 № 390, аз 21.07.2010 № 636) Қонуни мазкур бо тақозои рушди ҷомеа анъана ва ҷашну маросимҳоро танзим намуда, ба ҳифзи арзишҳои асили фарҳанги миллӣ ва эҳтиром ба суннатҳои мардумӣ барои баланд бардоштани сатҳи иҷтимоию иқтисодии ҳаёти шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидааст. БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ Моддаи 1.…
Муфассалтар » -
Тарбияи ватанпарастии чавонон: идеология, андешаи милли, баъзе омилхо, афзалиятхои чомеа
Тарбияи ватанпарастии насли наврас яке аз масъалаҳои мушкил ва муҳимтарин ва мубрами ҷомеа ба шумор рафта, муваффақшавӣ ба ҳадафҳои он ба омилҳои зиёд вобаста аст. Дарки онҳо натанҳо вазифаи сохторҳои давлатӣ ва ташкилотҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ, балки вазифаи ҳар як шаҳрванди ватанпарасти кишвар ҳам мебошад. Роҳу восита ва усулҳои ин кор…
Муфассалтар » -
Саволхои тести аз фанни «таърихи тамаддуни чахони»
@1. Таърих дар маҷмӯъ бояд чиро омӯзад? $A) Фарҳанги ҷаҳони муосирро; $B) Таърихи тамаддуни ҷаҳонро; $C) Як марҳалаи илми ҷаҳониро; $D) Соҳаи иқтисодии як давлатро; $E) Соҳаи кишоварзии Осиёро. @2. Ба ин ва ё он тамаддун кадом унсурҳои таърих ворид мегарданд? $A) Ҳаёти сиёсии давллату ҷомеа; $B) Ҳаёти иқтисодии давлату…
Муфассалтар » -
Саволхои тести аз фанни «проблемаҳои муосири методологияи илми таърих» барои курси дуюми
@1. Фанни махсуси илми таърих кадом аст? $A) Бостоншиносӣ ва кишваршиносӣ; $B) Сиккашиносӣ ва мардумшиносӣ; $C) Назарияи илми таърих; $D) Антропология ва фалсафа; $E) Онтология ва илмшиносӣ. @2. Предмети илми таърих кадом аст? $A) Ҷомеаи мушаххас дар макон ва замон; $B) Яке аз самтҳои фаъолияти ҷомеа; $C) Фаъолияти номаълуми ҷомеа;…
Муфассалтар » -
Саволномаи тестӣ аз фанни Нумизматика барои курси 5
@1. Фанни нумизматика чиро меомузад? $А)тангаҳои тиллоӣ, нуқрагин, миси ва биринҷӣ; $B)пулҳои фулузӣ ва қоғазӣ ва ордуну медалҳо; $C)пулҳои фулузӣ, қоғази, электра ива шаклҳои муомилоти он; $D)пулҳои қоғазӣ ва фулузӣ; $E)шаклҳо ва воситаҳои муомилот; @2. Калимаи «нумизматика» аз кадом калима пайдо шудаст? $А) номи франсавӣ; $B) нумизмаи лотинӣ; $C) комоси…
Муфассалтар » -
Тестхо аз фанни математика
1) Оё ҳисоб охир дорад? А) Охир дорад Б) Охир надорад В) То миллион Г) То миллиард 2) Мисолро кор кунед: 25 — 0 А) Ҷавоб «25» Б) Ҷавоб «0» В) Ҷавоб надорад Г) Беохир 3) Кадомаш калон: 100 — 0 ё 99 + 1 А) 100 — 0 Б)…
Муфассалтар » -
Маънохои вожахои ботаники
Автотрофӣ (юнонии худам – ғизо мегирам) – аз моддаҳои ғайриорганикӣ ғизогиранда.Адаптатсия (лотинии мутобиқшавӣ) – мутобиқшавии вазифаҳо ва сохти организмҳо ба шароити зист.Ақида (идея, юнонии idea – ғоя, андеша), шакли дарки ақлии реалияти объективӣ, ки мақсади он маърифати минбаъда ва навсозии олам аст. Нуктаи асосӣ (муайянкунанда) дар системаи назарияҳо, ақидаҳо ва…
Муфассалтар » -
Аппарати терминологи ва усули тахияи тестхои педагоги
I. ГЛОСАРИЙ 1. Тести педагогӣ – низоми донишҳои махсуси барои санҷиш интихобкардае мебошад, ки дар шакли тест таҳия карда шуда, имконият фароҳам меоварад, ки дастовардҳои таълимии касро аз назари шумора дар як ё якчанд соҳа баҳо дода шава. 2. Сифати тести педагогӣ – маҷмӯи хосияти тест, ки шароит муҳаё намуда,…
Муфассалтар » -
Бофтаи хосилкунанда(Меристема)
Бофта- ин маҷмӯи ҳуҷайраҳое мебошад, ки сохт ва пайдоиши якхела дошта, як вазифаи муайянро иҷро мекунанд. Танаи растании дараҷаи олӣ зиёда аз сад хел ҳуҷайраҳоро дар бар мегирад. Мафҳум дар бораи бофта – ҳамчун гурӯҳи ҳуҷайраҳои якхела аввалин бор дар корҳои Малпигӣ ва Грю омадааст. Мафҳуми бофтаро аввалин бор Н.…
Муфассалтар » -
Асосхои илмии ботаника
Муқаддимаи фан. Асосҳои илмии ботаника Нақша: Замина ва пайдоиши илмии фан.Алоқамандии фан бо дигар илмҳо.Роли ботаника дар пешбарии илмҳои кишоварзӣ.Тараққиёбии ин фан дар пешрафти Тоҷикистон ва аҳамияти он. Ботаника аз калимаи лотинии «ботанэ» гирифта шуда, маънояш сабза алаф гиёҳ мебошад. Ин илм аз замонҳои қадим арзи вуҷуд дошта, ба туфайли…
Муфассалтар » -
Омили антропогени
Таъсири одам ба растанй аз замонҳои қадим сар шуда, ҳоло дар миқьёси васеь давом карда истодааст. Муҳити атрофро ифлос кардани корхонаҳои саноатй, мелиоратцияи заминҳои ботлоқй дар минтақаи ғаирисиёҳзамин ва дигар фао-лияти одам боиси кам шудан ва ҳатто тамоман барҳам хурдани ҳудуди паҳншавии як растанй ё васеъ гардидани ҳудуди паҳншавии дигар…
Муфассалтар » -
Омилхои биотики
Ба растанӣ натанҳо омилҳои табиати ғайри зинда, балки организмҳои зиндаҳам таъсир мераасонад. Микро организмҳо, ҳайвонот, одам ва растанӣ ба ҳамдигар таъсир мерасонанд. Таъсири одам ба олами наботот ҳаматарафа мебошад, ки онро ҳамчун омили антропогенӣ, дида баромадан лозим меояд. Дар ҳаётӣ растани микроорганизмҳои, ки дар хок ҷойгиранд, роли калон мебозанд. Дар…
Муфассалтар » -
Омилхои абиотики
Роли омилҳои иқлим. Дар ҳаёти растанӣ равшанӣ роли муҳим мебозад. Дар киштзорҳои ғавс камқувват шудани пояҳои ғалладона боиси ба рeи замин хобидани растанӣ мегардад. Ин бештар ба нарасидани равшанӣ вобастааст. Равшанӣ ба растанӣ на танҳо дар процессҳои физиологӣ ба инкишофу сабзиши он таъсир мерасонад . Fайр аз ин равшанӣ ба…
Муфассалтар » -
Тухм ва мева. Инкишофи тухм ва муғчатухм
Тухм ва мева баъди бордоршавӣ инкишоф меёбанд. Тухм аз муғҷатухм ва мева аз ғӯраки гул ба вуҷуд меоянд. Одатан тухми бисёр растаниҳои гулкунанда аз ҷанин ва эндосперм – (бофтаи дорои моддаҳои захиравӣ) иборат аст. Дар баробари тамом шудани бордоршавии дукарата аз ҳуҷайратухм ҷанини тухм, ва ядрои марказӣ тухммуғҷа – эндосперм…
Муфассалтар » -
Бордоршавии дучанда дар растанихои гулдор
Протсесси бордоршавии растаниҳои пӯшидатухм мураккаб аст ва танҳо баъди гарднокшавӣ ба амал меояд. Сабзиши гард дар гардгираки модина. ҳар як дона гард (микроспора) ҳанӯз дар гарддон воқеъ гашта, пеш аз сабзиш хеле тағир меёбад. Ядрои донаи гард дар дохили микроспора ба ду тақсим мешавад, дар натиҷаи и н ҳуҷайраи—генеративӣва вегетативӣ…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи растанихои пушидатухм
ГУЛ. Гул аз навдаи бешохаи кӯтоҳ иборат аст, ки барои афзоиши ҷинсӣ ва пайдоиши тухми нав ва мева мувофиқ кунонда шудааст. Узвҳои гул баргҳои шаклан тағьирёфта мебошанд, ки яке аз онҳо ба спораташкилдиҳӣ қобил аст ва дигараш баргҳои пӯшиши соф мебошад.Баргҳои спораташкилкунанда–спорафиллҳо ду навъ мешаванд: микроспорафиллҳо ва мегаспорафиллҳо. Микроспорафиллҳои гул-наринаи…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи растанихои сузанбарг
Растаниҳои тухмдиҳанда бо ёрии тухм меафзоянд, ки дар растании модина баъди бордоршавӣ пайдо шуда, аз ҷанини дорои захираи моддаҳои ғизоӣ иборатанд. Тухм аз растании модина ҷудо, ҳамчун растании нав месабзад. Растаниҳои тухмдор бевосита бо спораҳо намеафзоянд; дар сикли инкишофи онҳо спораҳо пеш аз протсесси ҷинсӣ, яъне гаметофитҳои ниҳоят редуксия кардашуда,…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи сархасшаклони гуногунспора
Дар намояндагони сохти мураккабдоштаи сархасҳо спораҳо ва спорофиллҳои ҳархела пайдо шуданд. Спорофиллҳоро ба ду гурӯҳ ҷудо мекунанд: микроспорофиллҳо ва мегаспорофиллҳо. Дар микроспорофиллҳо — микроспораҳо (спораҳои майда ва микроспорангия) дар мегаспорофиллҳо — мегаспораҳо, (спораҳои калон ва мегаспорангия) инкишоф меёбад. Сархасҳое, ки ин гуна спорофилл ва спораҳо доранд, сархасҳо гуногунспора номида мешаванд.…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи сархасшаклон
Сархаси оддии ҷангалӣ – орляк, ки намояндаи сархасҳои баробарспора мебошад, аз ушнаҳо бо аломатҳои зерин фарқ мекунад: 1) Дар сикли инкишофи сархасмонандҳо фазаи диплоидӣ – спорофит афзалият дорад; 2) гаметофит ва спорофит узвҳои мустақил мебошад ва якҷоя зиндагӣ намекунанд. Ивазшавии фазаҳои ядроӣ ва бонавбатии хели сархаси орляк ба тариқи зерин…
Муфассалтар » -
Сикли инкишофи ушнахо
Афзоиши ғайри ҷинсии ушна бо ёрии спораҳо, ки дар узвҳои махсус – спорангия ташкил меёбанд, ба вуҷуд меояд. Афзоиши ҷинсии он ба тариқи оогамӣ ба амал меояд. Фазаҳои ядроии ушнаҳо аз рӯи қонун муайян ва пай дар пай мегузарад. Ушна сикли инкишофи худро аз сабзиши спора сар мекунад. Спора бо…
Муфассалтар » -
Афзоиши ғайри ҷинси ва ҷинсии растанихо
Афзоиши ғайриҷинсӣ бо ёрии спора ва зооспора ба амал меояд. Спораҳо (аз калимаи юнонии spoқae -тухм) дар растаниҳои ҷои хушк меруяд. Онҳо ба ҳаракати мустақилона қобил нестанд ва ба масофаҳои гуногун дар натиҷаи сабук буданашон ба воситаи шамол паҳн мешаванд. Зооспораҳо (аз калимаи юнонии zoon- ҳайвонот , zoo spoқae —…
Муфассалтар » -
Афзоиши растанихо
Афзоиш яке аз хусусиятҳои ассосии организмҳои зинда мебошад. ҳам растаниҳои оли ва ҳам намояндагони растаниҳои одди меафзоянд. Дар олами растанӣ усулҳоӣ афзоиш гуногунанд. ҳам намояндагони растаниҳои оддӣ ва ҳам дараxаи олии пeшидаи тухм(гулнок) бо се усул меафзоянд: усулҳои xинсӣ, ғайриxинси ва нашвӣ. ҳангоми афзоиши xинси организми нав дар натичаи якчоя…
Муфассалтар » -
Барг хамчун узви пахлуги
Барг ҳамчун узви паҳлугии қисми руизамини баъзан таги заминаи поя Буда, ки бо якҷоягии он навдаро ташкил менамояд.Бо ёрдами барг проусеси муракаби байнашон бо муҳити атроф мегузоранд.Барг яке аз узвҳои асосии растаниҳои дараҷаи оли мебошанд, ки дар натиҷаи гузариши он ба муҳити хушки-замин,ки шароит гуногуни муҳит доранд баргҳои гуногун ба…
Муфассалтар » -
Сохти дуюми поя ва Сохти пояи алаф
Сохти дуюми пояи растанихои дупалла дар натичаи фаъолияти меристемаи дуюм пайдо мешавад. Дар баробари пайдоиши камбии бандчаги, ки ба он хучайрахои бофтахои паренхимии шуоъхои дилак ибтидо мегузоранд ва дар байни бандчахо чойгиранд, гузаштан ба сохти шуоъхои дилак сар мешавад.. Камбии байнибандчаги бо камбии бандчаги пайваст мешавад ва дар натичаи ин…
Муфассалтар » -
Поя ва навдаи растани
Поя яке аз узвҳои асосии вегетативии растаниҳои олии баргу поядор мебошад, ки аз нӯги ва байни буғумҳо сабзида дароз мешавад. Дар ҳолати ибтидоии худ поя ҳанӯз дар ҷанини тухм мавҷуд аст. Дар вақти неш зада баромадани тухм он ба берун мебарояд. Вай аз ҳисоби тақсимшавӣ ва баъд дарозшавии ҳуҷайраи конуси…
Муфассалтар » -
Сохти ибтидоии реша
Дар сохти ибтидоии реша эпидермис (эпиблема) – пӯстлоқи ибтидоӣ ва силиндри марказиро фарқ мекунанд. Эпидермис (эпиблема). Эпидермиси реша аз қабати зоҳирии ҳуҷайраи конуси расиш, яъне аз дерматоген, инкишоф меёбад. Сохти ҳуҷайраҳои эпидермис бо иҷрои вазифаи дар ин минтақа макидагирии реша зич алоқаманд аст. Пӯсти онҳо тунук аст, обро ба осонӣ…
Муфассалтар »