Фанни Забони точики
Рефератхо ва лексияҳои точики аз фанни Забони точики
-
Сайри таърихии забони тоҷикӣ
Сайри таърихии забони тоҷикӣ Забони адабӣ давраи дуру дарозеро аз сар гузаронда, дар ин муддат зинаҳои муайянеро тай карда инкишоф ёфт ва дар асри IX-X шакл гирифт. Назму насри он давра хеле пеш рафта, фонди луғавии забони қадима ва имрӯзаи моро ташкил медиҳад. Асрҳои IX-X марҳалаи аввали такомули забони адабӣ…
Муфассалтар » -
Давраҳои инкишофи забони тоҷикӣ
Давраҳои инкишофи забони тоҷикӣ Забони тоҷикӣ аз назари пайдоиш ба гурӯҳи эронии хонаводаи забонҳои ҳиндуаврупоӣ (монанди русӣ, полякӣ, чехӣ, литвагӣ, ҳиндӣ, юнонӣ, арманӣ, лотинӣ, немисӣ, англисӣ ва ғайра) тааллуқ дошта, се давраи инкишофро гузарондааст. Давраи бостон замони давлатдории Ҳахоманишиёнро дар бар мегирад (аз давраи қадим то асрҳои IV-III пеш аз…
Муфассалтар » -
Сеҳри забони тоҷикӣ
Сеҳри забони тоҷикӣ Забон василаест, ки инсоният тавассути он мубодилаи афкор намуда, аз мақсаду маром, ҳоли якдигар, пешрафти ҷомеа, расму оин, тӯю сур, сӯгвориву мотам, таъриху фарҳанг ва, умуман, аз тамоми ҳолатҳои тақозодоштаи ҳаёти якдигар огоҳ мегарданд. Забону тафаккур ба якдигар алоқаи зичу ногусастанӣ доранд. Забоншиноси англис Макс Мюллер ин…
Муфассалтар » -
Ибораҳои ҷонишини
ИБОРАҲОИ ЧОНИШИНЙ 715. Ибораҳои ҷонишинӣ камистеъмоланд. Муносибати ибораҳои синтаксисии ҷонишинй асосан дар матн зоҳир мегардад. Ҷузъҳои ибо-раҳои Ҷ0НИШИНӢ бо алоқаи изофи, пешояндй ва ҳамроҳй пайваст ме-гарданд. Алоқаи изофи дар ин ибораҳа нисбат ба алоқаи пешояндй ва ҳамроҳӣ серистеъмол аст. Дар ибораҳои чонишинй ба сифати ҷузъи тобеъ нем, сифат ва ҷо-нишин…
Муфассалтар » -
Ибораҳои Шумораги
ИБОРАҲОИ ШУМОРАГӢ 706. Ҷузъҳои ибораҳои шуморагй байни ҳамдигар бо изофат, алоқаи ҳамроҳи ва ба воситаи пешоянд пайваст мешаванд. Аз байни ин қолиб қолиби ибораҳои шуморагии изофӣ серистеъмол аст. Дар ин қабил ибораҳо шумораҳои аслй, тахминй, касрӣ ва тартибй ба вазифаи чузъи асосйи ибора меоянд, аммо дарачаи истифодаи онҳо як хел…
Муфассалтар » -
Ибораҳои сифати
ИБОРАҲОИ СИФАТӢ Ибораҳои сифатӣ пас аз ибораҳои исми гурӯҳи калони ибораҳои синтаксисиро ташкил мекунанд. Дар ибораҳои сифатй калимаи асосӣ сифат буда, калимаи тобеъ ба ҳиссаҳои гуногуни нутқ тааллуқ дорад. Ибораҳои сифатй вобаста ба хусусияти луғавию грамматикии ҷузъҳо муносибатҳои объектӣ, замон, масоҳа, макон, хилоф, маҳдудият, маҳрумият, муайянкунандагӣ, дараҷа, мутобиқат ва ё…
Муфассалтар » -
Ибораҳои исмии алоқаи ҳамроҳӣ
Дар алоқаи ҳамроҳӣ муносибати маъноӣ, тартиби калима ва интонация мақоми асосӣ доранд. Дар ибораҳои ин қолиб чузъи тобеъшаванда нисбат ба тобеъкунанда ҳамеша дар муносибати муайянкунандагӣ воқеъ мешавад. Исм, сифат, ҷонишин, шумора, зарф ва сифати феълй бо роҳи алоқаи ҳамроҳӣ ба ҷузъи асосӣ — исм тобеъ шуда, муносибатҳои гуногуни синтаксисӣ зоҳир…
Муфассалтар » -
Ибораҳои исми
Исм дар ибора ҳамчун меҳвар воқеъ шуда, ҳамаи ҳиссаҳои мустақили нуткро тобеъ менамояд. Ҷузъҳои тобеъ ба исм бо бандаки изофӣ, пешоянду пасоянд ва алоқаи ҳамроҳӣ вобаста мешаванд. Ибораҳои исмӣ муносибатҳои муайянкунандагӣ, ҳолй, пуркунандагӣ ва субъектиро мефаҳмонанд. ИБОРАҲОИ ИСМИИ ИЗОФИ Ибораҳои исми аз ҷиҳати таркиби морфологии ҳиссаҳои худ гуногун мешаванд. Ибораҳои…
Муфассалтар » -
Масъалаҳои асосии фразеологияи муосир
Доир ба таърихи омузиши фразеология дар забонҳо муқоисавӣ Мусаллам аст, ки асосҳои фразеологияро забоншиносони хоричӣ дар ибтидои асри XX замина гузоштаанд. Чуноне ки дар боло қайд кардем, забоншиноси номӣ Шарл Балли, ки метавон асосгузори назарияи фразеология шуморидан мумкин аст, якумин маротиба ба таснифоти ибора машғул шуд ва чор навъи онро…
Муфассалтар » -
Саръазоҳо ва аъзохои пайрави ҷумла
Саръазоҳои ҷумла Мубтадо аъзои мустақилест, ки дар ҷумла сухан дар бораи он меравад. Мубтадо одатан бо исм, ҷонишин ва масдар ифода ёфта, ба саволҳои кӣ? ё чӣ? ҷавоб мешавад. Агар калимаҳои ифодакунандаи шахс ба вазифаи мубтадо омада бошанд, мубтадо ба саволи кӣ? (киҳо?), дар дигар ҳолатҳо ба саволи чӣ? (чиҳо?)…
Муфассалтар » -
Ҷумла чист? Намудхои Ҷумла дар забони тоҷики
Ҷумла чист? Намудхои Ҷумла дар забони тоҷики Ҷумла Ҷумла воҳиди асосии нутқ ба шумор меравад. Мубодилаи афкор танҳо ба воситаи ҷумла ба амал меояд. Ҳангоми мубодилаи фикр гӯянда дар назди худ метавонад ҳар гуна мақсад гузорад: доир ба ягон чиз маълумот диҳад, ягон ҳодисаро нақл кунад, фикреро тасдиқ ё рад …
Муфассалтар » -
Маълумоти умумӣ дар бораи сифат
Маълумоти умумӣ Сифат аломат ва чигунагии прсдметро мефаҳмонад. Аломатҳои хоси он одатан дар дохили ибора равшан зоҳир мегардад. Сифат дороӣ хусусиятҳои зерин мебошад: семантикаи махсус: исм агар предметро ифода кунад, сифат аломат, хусусият ва нисбати чизе ё шахсеро ба чизе ё шахсе мефаҳмонад: шахри зебо, роҳи поҳамвор, марди доно, корҳои…
Муфассалтар » -
Исм. Маълумоти умуми дар бораи исм
1 Исм ҳиссаи нутқест, ки предмет ва мафҳумҳои предметонидашударо ифода менамояд. Маънои предметии исм ба воситаи категорияҳои муайяниву номуайянӣ ва шумора ифода мешавад. Исм ҳамчун ҳиссаи нутқ номи чизҳои конкрет (санг, об, замин, дарахт, девор), шахс (одам, падар, духтар, мард), ҷонварон (гӯсфанд, моҳӣ, каждум, гург, паланг), ҳодисаву воқеа (борон, шӯриш,…
Муфассалтар » -
Калимасозии исм
Калимасозии исм 191. Таҳлили таркиби морфологии калима аз вазифаҳои асосии морфология ба шумор меравад. Калима ҳамчун унсури маънодор ва дорои мафҳуми муайян аз воҳидҳои мураккаби нутқ ба шумор меравад. Дар калима баробари маънои лугавӣ як ва ё якчанд маънои грамматики таҷассум ёфта метавонад. Аз ин рӯ, исмҳои зиёде ҳастанд, ки…
Муфассалтар » -
Имлои исм
Имлои исм 1.Баъзе исмхо ду тарзи навишт доранд: 1) исмхое, ки бо хамсадои х ва й анчом меёбанд: Гоҳ-гаҳ куй-ку Гуноҳ-гунаҳ муй-му Коҳ-каҳ пой-по Моҳ-маҳ руй-ру Шоҳ-шаҳ шуй-шу Рох-рах хуй-ху Сиёҳ-сияҳ сарой-саро Рубоҳ-рубаҳ ой-о 2) ба далели бархурди харфхои ч-х, г-ч, п-ф, д-з…
Муфассалтар » -
Зарф. Категорияи морфологии зарф
Зарф ҳиссаи мустақилмаънои нутқ буда, ҳолат, тарз, вақту ҳангом, маҳаллу макон, сабабу мақсади кору ҳаракатро шарҳу эзоҳ медиҳад. КАТЕГОРИЯИ МОРФОЛОГИИ ЗАРФ Аломатҳои морфологии зарф аз инҳо иборатанд: Зарф ҳиссаи мустақилмаънои нутқ буда, тағир намеёбад, яъне категорияи ҷамъ надорад. Гурўҳи калони зарфҳо дараҷаи қиёсӣ доранд: Вай зудтар харакат кард, ки ба…
Муфассалтар » -
Замонҳои феъл
Замонҳои феъл Чунон ки дида шуд, феъл ҳамчун мураккабтарин ҳиссаи нутқ дорои доираи васеи маъноӣ ва муносибати грамматики мебо-шад, ки он дар шаклҳои феълӣ, тарзҳо, намудҳо, сиғаҳо ва замонҳои феъл ифода меёбад. Замони феъл муносибати амалро ба ҳапгоми нутқ ва ё ба лаҳзаи дигари дар нутқ зоҳиршуда нишоп медиҳад. Феъл…
Муфассалтар »