Фанни Экология
Рефератхо ва лексияхои точики аз фанни Экология
-
Таъсири омилҳои антропогени ба табиат
Мафҳуми табиат ва захираҳои табий Табиат гуфта тамоми олами маводи энергетикй ва ахбории кайҳониро меноманд. Табиат — ин маҷмӯи шароитҳои табийи ҳаёти ҷамъиятии одамонро, ки бевосита ё ки бавосита ба одамон таъсир мерасонад ва бо он дар фаъолияти хоҷагии худ алоқа доранд, мебошад. Одамон ҳамчун як аъзои табиат як қисмати…
Муфассалтар » -
Системаҳои экологи
Мафҳуми умумии системаҳои экологӣ Организмҳои зинда ва омилҳои абиотии муҳит бевосита ба ҳам алоқаманд буда, дар таъсири мутақобилии доимӣ қарор доранд. Ҳар як биосистемаи тамоми ҷамоаҳои биотикии дар китъаҳои додашуда якҷоя амал карда, ба омилҳои табиӣётии муҳит тавре ба ҳам таъсир мерасонанд, ки интиқоли энергия дар байни қисмҳои зинда ва…
Муфассалтар » -
Биосенозҳо
Мафҳуми умумии биосеноз. Гуногунии олами организмҳо дар рӯи Замин дар тавафуқоти гуногун вомехӯрад. Дар раванди ҳамзистии якҷоя бошад, ягонагии биологии ҷамоа ё ки биосенозро ҳосил мекунанд. Мафҳуми биосеноз (аз лот. биос-ҳаёт, сеноз- умумй)-ро соли 1877 олими олмонӣ К. Мёбиус дар вақти омухтани садафак ва организмҳои ба он наздик пешниҳод намуда…
Муфассалтар » -
Муносиб ати дохилинамуди в а байнинамуди дар популятсия, гомеостаз (доимияти) ва рузмарраи(стратегияи) экологи
Муносибати дохилинамудй Бошандагони гуногуни популятсия доимо байни ҳам таъсир мерасонанд. Қаноатманди ба истеъмоли гизо, тақсимоти киштзори ғизой, интихоби ҷой барои лонасозӣ, бақамҷуфтшавй, тарбияи насл, ҳифзи сарҳади зист ва ғ. ба таъсири ҳамдигарии доимии фардҳои дар дохили популятсия буда меорад ва ҳастии онҳоро таъмин менамояд. Ин алоқамандиҳо дар рафти пайдошави ва…
Муфассалтар » -
Шаклҳои ҳаётии организмҳо
Маҳфуми «шакли ҳаётии» организмҳо Организм ва муҳите, ки онҳо дар он ҳаёт мегузаронанд ҳама вақт ба ҳамдигар таъсир мерасонанд, ки дар натиҷа системаи хеле мувофиқ — организм ва муҳити атроф пайдо шудааст. Ин мувофиқат характери мутобиқшавӣ дошта дар намуди хусусиятҳои хоси сохтори анатомӣ, физиологй, ғизой, интихоби ҷойи зист, алоқа бо…
Муфассалтар » -
Қоида ва хусусиятҳои тартиби мавзуниятҳои биологи
Яке аз хусусиятҳои бунёдии табиати зинда-ин даврй будани ҷараёнҳои зиёди дар он амалйшуда мебошад. Байни ҳаракати ҷирмҳои осмонй ва организми зиндаи рӯи замин алоқаманди мавҷуд аст. Организмҳои зинда на танҳо рӯшной ва гармии офтобро истифода мекунанд, балки механизмҳои гуногуне доранд, ки ҳолати амики офтобро дар уфуқ муайян мекунад, ки ба…
Муфассалтар » -
Омилҳои антропогенӣ
Таъсири одам ба табиат ҳамчун омили экологй хеле зиёд ва гуногун мебошад. Дар замони муосир ягон омили экологй ин қадар таъсиру тавоноии сатҳи сайёравй ба монанди одам надоранд, гарчанде ин яке аз омилҳои ҷавонтарини табиат ба ҳисоб меравад. Таъсири омилҳои антропогенй аз давраҳои ҷамъоварй оҳиста оҳиста ( он вақт таъсири…
Муфассалтар » -
Омилҳои фитогенӣ (растанигн)
Аз ҳама паҳншудатарин шаклҳои муносибати байни растаниҳо таснифоти онҳо аз рӯи В. Н. Сукачев ба ҳисоб меравад (ҷадвали 22 ). Ҷадвали 22 Шакли асосии муносибати байни растаниҳо ( аз рӯи В.Н.Сукачев. Н. В. Дылису ва диг, 1964) Муносибати байни растаниҳо Бавоситаи механикӣ (шикастани навдаҳо, эпифитизм, фишор ва бо ҳам печутобхӯрии…
Муфассалтар » -
Омилҳои зоогенӣ
Организмҳои зинда дар иҳотаи дигар организмҳо ҳаёт ба сар бурда, ба онҳо муносибати гуногун доранд, яъне ҳам муносибати манфй ва ҳам мусбат дошта баъзе аз онҳо бе якдигар вуҷуд дошта наметавонанд. Алоқа бо дигар организмҳо барои гизо ва афзоиш, муносибати муҳофизатӣ, мӯътадил гардонидани шароити номусоиди муҳит, аз дигар тараф хатари…
Муфассалтар » -
Омилҳои биоти (зинда)
Омилҳои биотй гуфта ин маҷмӯи таъсири фаъолияти як организмро ба дигар организм меноманд. Омилҳои биотиро ба се гурӯҳ ҷудо мекунанд: 1) таъсири организми ҳайвонот (омилҳои зоогенӣ); 2) таъсири организмҳои растанигй( омилҳои фитогенӣ); 3) таъсири одам ( омилҳои антропогенй). Таъсири омилҳои биотиро ҳамчун таъсири онҳо ба муҳит, ба организмҳои алоҳидае, ки…
Муфассалтар » -
Организмҳои зивда ҳамчун муҳити зист
Дар тамоми рафти давраи ҳаётии худ ё ки як қисми он намудҳои зиёди организмҳои гетеротрофй ба сифати муҳити зист организмҳои дигарро интихоб мекунанд, ки аз дигар муҳитҳо бо хусусиятҳои хоси худ фарқ мекунанд. Интихоб кардани як организм дигар организмро ҳамчун муҳити зисг ҳодисаи хеле кӯҳнаи дар табиат васеъ паҳншуда мебошад.…
Муфассалтар » -
Хок қамчун муҳити ҳаётй
Ба омӯзиши илмии хок танҳо охирҳои асри XIX оғоз намудаанд, гарчанде одамон тахминан 7000 сол пеш алакай ба кишту кори замин машғул буданд. Хусусан қабати болоии хок, ки дар он ҳар гуна растаниҳо кишт карда, ҳосили зироатҳои гуногунро мегирифтанд, одамонро аз даврҳои заминдори ба худ ҷалб мекард. Хок асоси табиати…
Муфассалтар » -
Муҳити ҳаётии замину — ҳавоӣ
Дар рафти такомули олами узвй муҳити замину — ҳавой назар ба муҳити обй хеле сусттар ташаккул ёфтааст. Ҳаёт дар хушкй чунин мувофиқатиро талаб мекард, ки барои дараҷаи баланди ташакулёбиҳои растанй ва ҳайвонот ба онҳо имконият диҳад. Хусусияти хоси муҳити ҳаётии замину-ҳавой он аст, ки организмҳои дар ин ҷо сукунат дошта…
Муфассалтар » -
Омилҳои муҳит ва қонуниятҳои умумии таъсири онҳо ба организмҳои зинда
Муҳит ва шароити ҳаётии организмҳо Он самти экология, ки муносибати намояндаи ин ё он намудро бо омилҳои муҳити атроф меомӯзад аутэкология ном дорад. Дар экология чунин мафҳумҳо ба монанди муҳит ва шароити ҳаётии омилҳои организмҳоро фарқ мекунанд. Муҳит ин қиеми табиат мебошад, ки организмҳои зиндаро иҳота карда ба онҳо таъсири…
Муфассалтар » -
Муҳитҳои асосии ҳаёти
Дар сатҳи Замин организмҳо дар рафти инкишофи дуру дарозӣ таърихй 4 муҳити ҳаётиро интихоб кардаанд, ки аз рӯи тақсимот мувофиқи қаъбатҳои маъданй: гидросфера, литосфера, атмосфера ном доранд (расми 21). Расми 21. Муҳитҳои асосии ҳаётӣ Муҳити обй ибтидои пайдоиш ва паҳншавии ҳаёт ба ҳисоб меравад. Дар рафти инкишофи минбаъдаи таърихии олами…
Муфассалтар » -
Пайдоиш ва инкишофи сайёраи замин
Ташаккулёбии сохторҳои Замин ва биосфера Пайдоиши саёраҳои системаи Офтобй, аз ҷумла Замин дар асоси ақидаҳои О. Ю. Шмидт, корҳои В. С. Сафронов, X. Аевен ва Г. Аррениус, А. Рингвид ва диг. олимон омӯхта мешавад. Мувофиқи фаҳмиши кайҳонии пешниҳод кардаи О. Ю. Шмидт аввали солҳои 40-уми асри XX, Замин ва Моҳтоб…
Муфассалтар » -
Револютсияи буржуазӣ-демократии феврали 1917 ва аҳамияти он дар ҳаёти халқи тоҷик
Ҷанги якуми ҷаҳонӣ, ки оқибат ва ифодаи бӯҳрони умумии капитализм ба шумор мерафт, ин бӯҳронро тезутунд гардонда империализми ҷаҳониро суст намуд. Коргарон ва солдатҳо 27 феврали (12 марти) соли 1917 дар Петроград шӯриш бардошта, подшоҳро аз тахт сарнагун карда, Советҳои депутатҳои коргарон ва солдатҳоро ташкил доданд. «Ба коргарони рус,– навишта…
Муфассалтар » -
Рушду ташаккули ҳар қавму миллат дар партови Истиқлолияти он ба даст меояд
Воқеан Истиқлолият аз арзишмандтарин неъматҳои Худовандист, ки ба даст овардану ҳифз кардани он чун гавҳараки чашм орзу ва вазифаи ҳар як фарди инсондусту Ватанпарвар дар тӯли таърих буда ва мебошад. Имрӯз дар ҷаҳони муосир мо шоҳиди онем, ки миллату қавмиятҳои зиёди вуҷуд доранд, ки барои ба даст овардани ин неъмати…
Муфассалтар » -
Экосистема
Гурӯҳҳои боҳамзистии намудҳо ва алоқаи байниҳамдигарии организмҳоро биосеноз меноманд ё гурӯҳи намудҳое, ки дар як ҳудуди муайян зиндагӣ мекунанд ва ба ҳамдигар алоқаманд ҳастанд. Биосеноз аз калимаи лотинӣ буда, маънояш био — ҳаёт, сеноз — ҷамоа. Дар биосеноз аз микроорганизмҳо то растаниҳо ва ҳайвонҳои олӣ ҷойгир мешаванд ва гурӯҳҳои таксаномии…
Муфассалтар » -
Таърихи мухтасари фани экалогия
Экология илмест, ки муносибати организмҳои зиндаро байни худ ва бо муҳити атроф ва инчунин муносибати инсонро ба биосфера меомўзад. Дар боробари дигар фанҳои биологӣ, экология низ фанни ҷавону тезинкишофёбанда ба шумор меравад. Экология ин таъсири байни якдигарии организмҳоро бо худ ва муҳити зист меомўзад. Экология калимаи юнонии «Oikos» хона, ё…
Муфассалтар » -
Омилҳои биотӣ ва антропогенӣ
Нақша: Роҳҳои ҳифзи наботот ва ҳайвонот. Аҳамияти наботот ва ҳайвонот дар табиат ва ҳаёти инсон. Омилҳои биотӣ ва таснифи онҳо. Муносибати организмҳои зинда байни худ ва бо муҳити зист. Роҳҳо ва шаклҳои таъсири инсон ба муҳит. Рустаниҳо як ҷузъи олами органикӣ мебошанд. Олами ҳайвонот ва одам бе рустанӣ вуҷуд дошта…
Муфассалтар » -
Экологияи растаниҳо
Нақша: Олами наботот ҳамчун сарвати табиӣ Масъалаҳои инкишофи ҷангалзорҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон Гардиши моддаҳои биологӣ бо иштироки олами наботот Таснифи олами наботот вобаста ба макони зист Суръати бошиддати тараққиёти илму техника ва афзоиши аҳолии кураи Замин, ба муҳити атроф бе таъсир буда наметавонад. Тозагии ҳавои атмосферӣ нигоҳдории гуногунии биологӣ, ҳосилхезии замин…
Муфассалтар » -
Вазъияти экологии ҷумҳурии Тоҷикистон
Нақша: Захираҳои табиии Тоҷикистон Партовҳои саноатӣ ва маишӣ Олами наботот ва ҳайвоноти ҷумҳурӣ Роҳҳои бартарафкунии проблемаҳои экологӣ «Сари таъзим ба табиати бою ғании кишварамон, ки дар лаҳзаҳои душвори бўҳрони иқтисодӣ ва сиёсие, ки ба дўши халқамон омад, имкони паси сар кардани онро таъмин намуд» (Аз муроҷиатномаи Президенти ҶТ Э. Раҳмон…
Муфассалтар » -
Асосҳои экологии ҳифзи табиат
Нақша: 1.Аҳамияти табиат дар ҳаёти инсон. 2.Сарватҳои табии ва гуногунии онҳо. 3.Усулҳо ва қонунҳои ҳифзи табиат. 4.Асосҳои ҳуқуқии ҳифзи табиат. 5.Хулоса. Аҳамияти табиат дар ҳаёти инсон Табиат барои одам муҳити ҳаёти ва …
Муфассалтар » -
Захираҳои обӣ ва истифодаи оқилонаи онҳо
Нақша: Об ҳамчун сарвати табиӣ ва аҳамияти он Сарчашмаҳои оби тозаи кўраи Замин, аз ҷумла Тоҷикистон Манбаъҳои ифлосшавӣ ва роҳҳои муҳофизати обҳои ширин Усулҳои тоза намудани обҳо Сабабҳои норасоии оби тоза ва оқибатҳои он Об яке аз сарвати бебаҳои табиат буда, элементи асосии ҳаёт ба шумор меравад. Организмҳои зинда бе…
Муфассалтар » -
Қисмҳои таркибӣ ва соҳаҳои асосии экология
Экология хамчун фанни табиатшиноси организмҳо ва муносибати онҳоро ба муҳит дар самтҳои гуногуни иикишоф меомўзад. Маълум аст, ки дар табиат ягон фард бидуни олами зинда вуҷуд надорад ва дар сурати ба вуҷуд омадани чунии ҳолат чиро бояд интизор шуд? Тасаввур мекунем, ки ягон намуди наботот ё ҳайвонот, ё фарде аз…
Муфассалтар » -
Популятсияи ивазшаванда
Дар сатҳи сайёраи мо шумораи зиёди намудҳои гуногуни хайвоноту рустаниҳо мавчуданд. Тахмин меравад, ки шумораи умумии намуди ҳайвонот бабештар аз 1,5 миллион варустаниҳо ба 0,5 миллион мерасад. Ҳайвоноту рустаниҳо аз чихати шумораи фардхо, майдони ишголкарда вазичии чойгиршави дар доираи махали зист нобаробар тақсим шудаанд. Аслан нобаробар чойгиршавии намудхои набототу хайвонот…
Муфассалтар » -
Омилҳои абиотӣ ва таъсири он ба табиат
Нақша : Рўшноӣ ва ҳарорат ба ҳайси омили экологӣ Захираҳои обӣ ва аҳамияти иқтисодии онҳо Таркиби ҳаво, сабабҳои ифлосшавии атмосфера ва таъсири газҳои кимиёвӣ ба ҳаёти мавҷудоти зинда Замин – боигарии миллӣ Роҳҳои ҳифзи хок аз эрозия ва шўршавӣ Дар байни омилҳои абиотӣ рўшноӣ, ҳарорат ва намӣ бештар аҳамият доранд.…
Муфассалтар » -
Ҷангал ҳамчун захираи муҳимтарини растаниҳо
Ҷангал дар таркиби олами гуногунии растаниҳо доҳил шуда арзиши ҳоси ҳудро дорад. Ҷангал комплексӣ табиӣе мебошад, ки як намуд ё ки намудҳои зиёди растаниҳои дарахтии ба ҳам наздик ва организмҳои зиёде дар яҷоягӣ бо хок, зерхок, обҳои руизаминӣ ва қабатҳои назди атмосфера иборат мебошад. Ҷангал ҳамчун системаи табиӣ аз ҷузъҳои…
Муфассалтар » -
Мониторинги экологӣ ва намудҳои он
Мониторинги экологӣ ва намудҳои он Нақша: Асосҳои илмии мониторинги экологӣ Намудҳои мониторинг ва роҳҳои дар амал татбиқ намудани онҳо Мониторинги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон Асосҳои мониторинги биологӣ Автоматикунонии системаи мониторингии муҳити ҳавои шаҳрҳо ва сифати обҳои табиию рўйи заминӣ Моделсозии экологӣ ва пешгўйиҳо Истилоҳи мониторинг аз калимаи лотинӣ «monitor» гирифта шуда,…
Муфассалтар »