Фанни Таърих
Рефератхо ва лексияхои точики аз фанни Таърихи точик ва чахон
-
Муборизаи халқи тоҷик бар зидди муғул
Ташкилёбии давлати муғулхо ва аз тарафи онхо истило шудани Осиёи Миёна. Муборизаи халкхои Осиёи Миёна бар зидди истилогарони муғул. Корнамоии ҷангии Темурмалик. 1.Давлати нахустини муғулхо ҳануз дар асри XI, тахти сарпарастии Хабулхон ташкил ёфта буд. Дар замони хукмронии Амбайгахон дар натиҷаи пурзур гаштани парокандагии байниқабилавӣ /асри XII/ давлати муғулхо барҳам…
Муфассалтар » -
Ислоҳоти сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ дар Тоҷикистони соҳибистиқлол
Ба кишвари сулҳ табдил ёфтани Тоҷикистон заминаҳои хуби гузаронидани ислоҳот, аз он ҷумла, ислоҳоти сиёсиро фароҳам овард. Пеш аз ҳама он тағйироти куллии сиёсие, ки ҳанӯз дар рафти бозсозӣ ва дар раванди демократикунонии ҷомеаи соҳибистиқлоли Тоҷикистон ба амал омада буданд, қонунӣ гардонидан лозим буд. Дар мамлакат зарурати қабули конститутсияи нав…
Муфассалтар » -
Зуҳури ислом ва ташкилёбии хилофати араб
Пеш аз он ки дар бораи муттахидшавии кабилахои кучманчиву бодиянишини араб тасаввурот пайдо намоем, бояд бо макон ва тарзи зисти онхо шинос шавем. Арабистон ё ки онро сокинонаш «Чазират-ал-араб», ё худ нимчазираи Арабистон ё ба таври кутох «Ал-Чазира» меноманд, аз гарбу шарк дар ихотаи куххои тафсон буда, ба воситаи халичи…
Муфассалтар » -
Вазъи иқтисодӣ-иҷтимоӣ ва сиёсии халқи тоҷик дар ибтидои асри xx
Вазъи иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва сиёсии Русия дар ибтидои асри XX хеле тезутунд гашт. Сабаби асосии ин зиддиятҳо инкишофи олами сармоядорӣ ва боқимондаҳои сохти феодалӣ буд. Деҳқонон дар Осиёи Миёна дар вазъияти тоқатфарсо зиндагӣ намуда, андозҳои зиёд месупориданд. Хабари инқилоби якум (1905-1907) дар кишвари Туркистон тез паҳн гардид. Инқилоб таъсири худро…
Муфассалтар » -
Бохтар, суғд ва хоразми бузург — қадимтарин давлати ғуломдори дар осиёи маркази
Давлатҳои қадимтарини Осиёи Миёна: а) Хоразми бузург. б) Подшоҳии Бохтар. в) Мамлакати Суғд. Робитаҳои доду гирифти тоифҳои саҳронишин ва бохтариёну суғдиёни муқимнишин. Мувофики маълумотхо ин давлат дар резишгохи дарёи Ому чойгир буд. Ин чо дар «Авасто» бо номи Арянам Вайчах зикр ёфтааст. Таълимоти Зардушт аввалин бор дар хамин чо пахн…
Муфассалтар » -
Ба давлатхои ҷудогона таксим шудани империяи Искандар
Давлати Селевкиён (солхои 312-256 п.м.). Искандар фарзанди баркамол надошт ва пеш аз вафоташ касеро вориси худ таъин накард. Дар ташкил кардани империя саҳми асосиро Искандар ва сарлашкарони у гузошта буданд. Бинобар ин, баьди марги Искандар дар байни сарлашкарони у барои соҳиби тахт шудан муборизаи шадид cap мешавад. Соли 323 п.м.…
Муфассалтар » -
Аз тарафи Русия забт шудани осиёи миёна
Ҳанӯз аз ибтидои асри ХУШ сар карда, подшоҳони рус мақсад доштанд, ки Осиёи Миёнаро ба тасарруфи худ дароранд. Вале бо сабабҳои гуногун ҳар дафъа ҳуҷуми онҳо мавқуф гузошта мешуд. Ҳуҷуми қатъии қӯшунҳои рус ба Осиёи Миёна дар аввали солҳои 60- уми асри XIX огоз гардид, ки муаррих Намоз Ҳотамов сабабҳои…
Муфассалтар » -
Авесто
Авасто, қадимтарин асариадабиёти форс-тоҷик, китоби муқаддасизардуштия- оини халқҳои эронинажоди кадим. Авесто — яке аз қадимтарин ёдгориҳои адабиёти бостонии халқи тоҷик китоби мукаддаси Авесто мебошад. Аввал он ба тарзи шифохи аз чониби мубадони зардушти аз дахон ба дахон мегузашт. Забони авестои аз қадимтарин ва мухимтарин забонҳои кадими эрони ба шумор меравад.…
Муфассалтар » -
Ватани Зардушт ва таълимоти динию ахлоқии ӯ
Ватани Зардушт ва таълимоти динию ахлоқии ӯ Зардушт писари Поурушасп аз қабилаи Спитам буда, пеш аз хама аз «Готхо» номи ӯ ба мо маълум мегардад. Соли таваллуд ва xои аниқи зисти ӯро муайян кардан хеле душвор аст. Модом ки «Авесто» дар Ориёи Шарқӣ, яъне дар Осиёи Миёна дар сарзамини тоҷикон…
Муфассалтар » -
Давлати Кӯшониёни Бузург
Дар байни солҳои 141-128 то милод қабилаҳои кӯчманчии эронинажод, ки дар сарчашмаҳои хаттии Хитой ЮЕҶ номида шудаанд, ба Бохтар ҳуҷум карда онро ишғол мекунанд. Дар Бохтар ЮЕҶҳо ба панҷ қисм тақсим шуда, панҷ мулки мустақилро ташкил мекунанд. Хулоса, Осиёи Миёнаро дар охири асри П то милод қабилаҳои эронинасли сакой-массагетӣ, ки…
Муфассалтар » -
Давлати Сосониён
Дар ибтидои асри Ш милодӣ дар натиҷаи ҷангҳои дурударозу пуртаҳлука ва низоъву хархашаҳои дохилӣ давлати машҳури Порт завол ёфт. Дар авали соли 220 милодӣ ҳукмрони вилояти Истахр (дар Форс) Ардашери 1 Бобакони Сосонй (бобои Ардашери Бобакон Сосон коҳили маъбади Анаҳит буд — номи сулола аз ҳамин ҷост) ҳокими тамоми минтақаҳои…
Муфассалтар » -
Муборизаи Суғдиён, Фарғониҳо ва Туркон дар солҳои 720–722
Дар таълифоти таърихшиносӣ гоҳе ба иштироки Хитой дар муборизаи зидди арабҳо ишора карда мешавад. Ин тамоман дар заминаи ғалат ва иштибоҳ ба миён омадааст. Дар ҳақиқат, чунон ки сарчашмаҳои хаттӣ шаҳодат медиҳанд, императорҳои Тан ҳокимони Осиёи Миёнаро ба муқобили арабҳо барангезонда, ба онҳо ташаккур изҳор мекарданд ва мансаб мебахшиданд. ҳукумати…
Муфассалтар » -
Давлати Гуптҳо
ТАЪСИСЁБИИ ДАВЛАТИ ГУПТҲО. Дар асри III ва оғози асри IV дар Ҳиндустон давлатҳои хурд-хурди сершумор мавҷуд буданд. Онҳоро роҷаҳое, ки ба дастаи бараҳманҳо такя менамуданд, роҳбарӣ мекарданд. Яке аз чунин роҷаҳои Ҳиндустони Шимолӣ ЧандрагуптаиI(320-340) шоҳ-роҷаҳои дигари ин ҷоро мағлуб карда, дар водии дарёи Ганг давлатиГуптҳоро ташкил намуд. Давлати Гуптҳо дар…
Муфассалтар » -
Давлати Ғуриён
СУЛОЛАИШИНАСБОНИЁН. Сулолаи Шинасбониёи аз тоҷикони кӯҳистони Ғури Хуросон буда,асосгузори он Шинасб ибни Хурнак аст. Аз номи ҳамин шахс сулолаи мазкур номи «Шинасбониён»-ро гирифтааст. Давлати ташкилкардаи Шинасбониён дар таърих бо номиҒуриён машҳур аст. Шаҷараи сулолаи Шинасбониён аз аввали асри VIII оғоз шудааст. Ин вақт Шинасб ҳокими вилояти Ғури Хуросон буд. Амириаввалини…
Муфассалтар » -
Давлати Саффориён
СУЛОЛАИ САФФОРИЁН. Асосгузори давлати Саффориён бародарон Яъқуб ва Амр мебошанд. Падари Яъқуб ва Амр Лайс ном дошта, касбаш мисгар буд. Барои ҳамин ҳам ӯро аввал «Лайси Мисгар» ва баъд танҳо «Мисгар» ном мебурданд. Яъқуб ва Амрро писарони Мисгар номида, номи Лайс аз нстеъмол баромала, бо Ҳамин ин сулоларо «Саффориён» меномидагӣ…
Муфассалтар » -
Давлати Тоҳириён
СУЛОЛАИ ТОҲИРИЁН. Асосгузори давлати Тоҳириён Тоҳир мебошад. Тоҳир ибни Ҳусейн аз ашрофзодагони тоҷики шаҳри Фушанги Ҳирот буд. Ин шаҳр алҳол Зиндаҷон ном дорад. Гарчанде ки Тоҳир асосгузори сулолаи Тоҳириён аст, вале тибқи шаҷараномаи ин сулола пеш аз ӯ 9 пушти дигар гузашта будааст. Онҳоро аз аввал то Тоҳир бо тартиби…
Муфассалтар » -
Давлати Ҳайтолиён
ҚАБИЛАҲОИ ҲАЙТОЛӢ. Дар бораи пайдоишн ҳайтолиён дар илми таърих то ҳол фикри ягона вуҷуд надорад. Як гурӯҳ олимон онҳоро «шарқиэронӣ», гурӯҳи дигар «йӯҷиҳо», гурӯхи сеюм «гуннҳо» ва гурӯхи чорум «туркҳо» хаёл мекунад. Вале олимоне, ки хат ва забони ҳайтолиёнро хуб омӯхтаанд, бар он ақидаанд, ки ҳайтолиён ба гурӯхи мардуми шарқиэронӣ…
Муфассалтар » -
Давлатҳои Қарахониён ва Ғазнавиён
Баъди барҳамхӯрии давлати Сомониён дар ҳудудҳои ин давлат давлатҳои Қарахониён ва Ғазнавиён таъсис ёфта, замонеарзи вуҷуд доштанд. Дар давраҳои гуногуни асрҳои Х1-ХШ қисматҳои алоҳидан қаламрависобиқдавлати Сомониён ба давлатҳои Салҷуқиён ва Ғуриён низ дохил будаанд. ДАВЛАТИ ҚАРАХОНИЁН ТАЪСИСИ ДЛВЛАТИ КАРАХОНИЁН. Давлати Қарахониён дар охирҳои асри X дар Туркистони Шарқӣ ва Ҳафтрӯд…
Муфассалтар » -
Давлати Салҷуқиён ва Хоразмшоҳон
ДАВЛАТИ САЛҶУҚИЁН ҚАБИЛАҲОИ САЛҶУҚӢ. Салҷуқ ном сардори якеқабидаҳои бодиянишини турк асосгузори сулолаи Салҷукиёнбуд. Қабилаҳои салҷуқӣ аввал дар даштҳои Зарафшони Шимолӣ, ҷое, ки барои Онҳо чарогоҳҳои мувофиқдошт, сокин буданд. Ин қабилаҳо мувофиқи аҳду паймон сарҳадҳои шимолии Ғазнавиёнро аз Қарахониён муҳофизат мекарданд. Ба ивази ин чорвои худро дар чарогоҳҳои шимолии давлати Ғазнавиён…
Муфассалтар » -
Таъсисёбии хилофати Араб
БАЪДИ ВАФОТИ МУҲАММАД. Муҳаммад моҳи Рабиеъу-л- аввал. яъне дар яке аз рӯзҳои 27 май — 25 июни соли 632 вафот кардааст, лекин рӯзи аниқи он муайян нест. Хабари вафоти Муҳаммадро шунида, шахсони бонуфузи Шаҳри Мадина барои сарвари Давлати Араб шудан талош карданд. Яке аз гурӯҳҳо ҳатто иброз дошт, ки тайёр…
Муфассалтар » -
Хилофати Аббосиён
ШӮРИШИ АБӮМУСЛИМ. Дар замони таназзули ҳокимияти сулолаи Уммавиён ҳаракати озодихоҳонаи халқхои хилофат авҷ гирифт. Қариб сар то сари онро шӯришҳо фаро гирифтанд. Шӯриши калонтарин дар Хуросон ба амал омад, ки сардори он Абӯмуслим буд. Шӯриши Абӯмуслим соли 747 дар Марв оғоз ёфтааст. Бо даъвати ӯ мардуми Эрони Шимолӣ ва Осиёи…
Муфассалтар » -
Хилофати Уммавиён
ТАЪСИСЁБИИ ХИЛОФАТИ УММАВИЁН. Уммавииаввалин халифа Усмон буд. Вориси ӯ Муовия ибни Абусуфия мебошад. Ӯ соли 660 дар Байтулмуқаддас аз тарафи қабилаҳои содиқи суриягию арабӣ халифаи Араб эълон карда шуд. Оғози идораи сулолаи Уммавиён дар Димишқ соли661, баъди кушта шудани Алӣ ба ҳисоб меравад. Чаро шахсони ба Алӣ наздик халифа эълон…
Муфассалтар » -
ХОҚОНИИ ТУРК
ТАЪСИСИ ХОҚОНИИ ТУРК. Ҳокими туркон Бумон аввал Теленом қабиларо мутеъ сохта. кувват гирифт. Баъд дастаи хуб мусаллаҳшуда ташкил намуда,бар зиддииттиходи қабилаҳои Жожҳо, ки муғулзабон буда,бар қабилаҳои туркии онҷо фармонфармо буданд, лашкар кашида, баъди чанде онҳоро мағлуб кард. Дар ин ҷо дигар қабилае набуд,ки бар зидди Бумон муқовимат нишон дода тавонад.…
Муфассалтар » -
Таърихи ҷашни навруз
Таърихи ҷашни навруз Дар таърихи фарханги мардуми эронитабор хеч як анъана варасмуойине чун чашни хучастапай ва фархуидаи Наврузазизуарчманд нест. Навруз пайвандгари насли имруз бо расму ойин, арзишхои эстетики, мехру садокат ва анъаноти ниёгонмебошад. Чашни Навруз аз кадимтарин ва густурдатарин идхои Мардумони эронитабор буда, умри дарози беш аз панчхазорсола дорад. Тавре…
Муфассалтар »